Met de meeste adoptiekinderen gaat het goed op school. Maar sommigen hebben het moeilijk of lopen vast. Vaak is er een relatie tussen hun (leer)problemen en hun moeizame levensstart. Met de juiste begeleiding en aanpak, kunnen ook deze kinderen hun schooltijd goed doorlopen.
Voor adoptiekinderen is het belangrijk dat school net als thuis een veilige plek wordt. Een schoolplaatsing van een adoptiekind dat pas kort in het gezin is, vraagt maatwerk en overleg tussen school, ouders, eventueel het zorg-adviesteam en de leerplichtambtenaar. Desgewenst kan er ook preventief adoptienazorg worden ingeschakeld. Een schoolconsult is een voorbeeld van deze preventieve nazorg.
Wat houdt een schoolconsult in?
Bij een schoolconsult wordt er zowel thuis als op school een video-opname gemaakt, waarbij er aan de hand van de vragen van ouders en school gekeken wordt naar de sociale en emotionele ontwikkeling van het kind. Ouders en de school krijgen informatie en concrete handvaten die het kind helpen om zich optimaal te ontwikkelen.
Klinkt goed! Maar hoe wordt het schoolconsult eigenlijk ervaren door de leerkracht zelf?
Wij vragen het een ervaren kleuterleerkracht die inmiddels alweer 30 jaar in het vak zit. Er is inmiddels meerdere keren gefilmd in de klas, wel is het voor deze leerkracht de eerste keer dat er een schoolconsult via Adoptievoorzieningen plaatsvindt.
“Ja, ja, eerst dacht ik wel van: ‘O jee, wat gebeurt er nu?’. Want er wordt gefilmd… En je hebt dan echt zoiets van: ‘Wil ik dit wel?’. Ik denk dat dit een logische reactie is van leerkrachten, want ik hoorde dit ook bij mijn collega’s, zij vroegen mij: “O?! Wil je dat in je klas dan?”
De leerkracht kan de knop snel omzetten. De video-interactiebegeleider legt namelijk uit dat het schoolconsult echt om het kind draait. En dat het kind en interactie die daar plaatsvindt gefilmd wordt, dit is dus interactie zowel met andere kinderen als met de leerkracht. De eerste keer vindt de leerkracht het wel spannend, maar de keer daarna vindt zij het heel fijn dat de VIB-G’er er weer is om samen een stapje verder te kunnen zetten. In een volle klas kun je als leerkracht nou eenmaal niet alles zien. Het is daarom heel fijn dat er gefilmd wordt en je de beelden samen terug kunt kijken.
“Er gebeurt gewoon zo veel in de groep, ik vond het een welkome aanvulling!”.
De leerkracht heeft in het verleden in haar werk vaak adoptieouders en de school zien worstelen met vragen over hun kind en leerling. “Als er in die tijd een schoolconsult was geweest, met de informatie die ik nu heb, was het voor het adoptiekind en mijzelf wel makkelijker geweest. Tijden veranderen gelukkig en tegenwoordig is de begeleiding van adoptiekinderen en hun ouders beter geworden.”
De nabespreking
Na het filmen vindt kort daarna de nabespreking plaats. De adoptieouders, de leerkracht en andere betrokkenen rondom de leerling zijn hierbij aanwezig. Gezamenlijk kijken zij de gemaakte beelden terug. Hoe is dat voor de leerkracht? Je ziet jezelf op beeld, aan het werk…
“Ja het is wel raar, maar het draait om het kind. Ik vond het ook niet eng, de VIB-G’er staat naast de ouders, net als ik. Er wordt een sfeer gecreëerd waarin je het echt samen doet. En wat zo mooi is, is wanneer je er van een afstand naar kijkt, je het anders ziet. Als je in contact bent met een kind neem je ook reacties waar, maar met de videobeelden zie je ook wat er bijvoorbeeld gebeurt als je even wegloopt, of even gauw met een ander kind iets moet doen. Die reacties mis je normaal, terwijl die juist zo belangrijk kunnen zijn.”
Op een videobeeld is te zien dat de leerling stopt met zijn werkje zodra de juf wegloopt, en hij blijft de juf volgen. De leerling lijkt zich niet veilig genoeg te voelen om zijn werkje verder af te maken, hij houdt de juf continu in de gaten. Dit is herkenbaar bij adoptiekinderen in de klas, zij zijn vaak alert, en hebben de leerkracht nog hard nodig om te ervaren dat zij veilig zijn. Het is voor het kind heel belangrijk om te weten waar het aan toe is. Voorspelbaarheid bieden is dan ook van groot belang. Door te benoemen wat je doet kun je als leerkracht het kind hierbij helpen. Een nieuwe situatie kan steeds opnieuw spannend zijn. “En als je alles al spannend vindt, dan is het toch wel heel fijn als je weet wanneer de juf weer veilig naast jou landt, zodat je weer opgelucht adem kunt halen en je dan net dat ene blokje kunt neerleggen.”
De leerkracht heeft vooraf geen verwachtingen van het schoolconsult en is vooral benieuwd naar wat het haar gaat brengen. De VIB-G’er neemt ouders en de leerkracht heel goed mee aan de hand en legt de bouwstenen van hechting uit. “De uitleg van de bouwstenen is heel fijn om krijgen, vooral ook met de videobeelden erbij, want je gaat het hierdoor herkennen en je kunt er naar gaan handelen”.
Wist je dat…
De leerkracht, doordat zij meer inzicht heeft verkregen in de bouwstenen van gehechtheid, meerdere kinderen in de klas anders benadert en beter kan afstemmen op de behoefte van het kind? In andere gezinnen spelen namelijk ook vragen rondom gehechtheid of gebeuren er dingen die invloed hebben op het gevoel van veiligheid en (zelf)vertrouwen bij het kind. Zo heeft het schoolconsult vaak ook een effect op de rest van de klas.
De bouwstenen van gehechtheid hangen boven het bureau van de leerkracht, op die manier herinnert zij zichzelf aan het sociaal-emotionele welbevinden van de kinderen. In het onderwijs staat de cognitieve ontwikkeling grotendeels bovenaan, terwijl het welbevinden minstens zo belangrijk is.
De leerkracht is door het schoolconsult voorspelbaarder geworden. “Als leerkracht denk je heel voorspelbaar te zijn, maar je bent het lang niet altijd. Voor de meeste kinderen is het vanzelfsprekend dat ik een rondje door de klas loop. Maar voor andere kinderen is dat toch spannend en voor die kinderen benoem ik dat ik even wegloop en zo weer bij ze terugkom.” Door als leerkracht te benoemen wat je doet, denkt en voelt weten kinderen waar zij aan toe zijn, en dit vergroot het gevoel van veiligheid.
De leerkracht raadt iedere school met adoptiekinderen een schoolconsult aan. “Het is voor het kind zó belangrijk, en met een schoolconsult kom je als school op één lijn met thuis te zitten. Dat wat thuis werkt, kun je op school inzetten, en andersom. Op die manier staan wij naast elkaar en kunnen wij verder vooruit. Eigenlijk staan wij met zijn allen in een kringetje om het kind heen en zijn wij ook allemaal even belangrijk hierin.”
Meer informatie over het schoolconsult
Ook een schoolconsult bij jou in de klas? Of ken je een adoptiekind voor wie een schoolconsult waardevol kan zijn? Bespreek het met ouders. Een schoolconsult kan door ouders worden aangevraagd bij de afdeling Nazorg van Fiom Adoptievoorzieningen. De afdeling is bereikbaar van maandag tot en met donderdag tussen 09:30 en 12:30 uur op het nummer 030-2330340 keuze 3. Per mail kan ook: nazorgadoptie@fiom.nl
