Methodieken bij hulpverlening adoptie

Video-interactiebegeleiding is een van de belangrijkste methodieken die gebruikt wordt om het hechtingsproces te bevorderen. Deze begeleiding wordt door verschillende instanties geboden. De belangrijkste instanties zijn Fiom afdeling Adoptievoorzieningen en Basic Trust.

Adoptieouders krijgen aan de hand van video-opnamen van het gezin concrete adviezen om de communicatie met hun kind te verbeteren, de sensitiviteit te vergroten en om de stress van het kind beter te kunnen reguleren. Ouders leren goed naar de vaak tegenstrijdige signalen van hun kind te kijken en hun kind beter te begrijpen.

Video-interactiebegeleiding wordt vaak gecombineerd met Sherborne Samenspel.

Bij Fiom worden de video-opnamen in het gezin thuis gemaakt, bij Basic Trust komt het gezin naar de praktijk van de hulpverlener.

Medewerkers van Fiom hebben een methodiekboek geschreven over video-interactiebegeleiding in adoptiegezinnen, “Gehechtheid in Beeld.”

Meer informatie over de methodiek VIB en VHT vindt u op de website van het AIT (Associatie Intensieve Thuisbehandeling).

Sherborne is een methodiek die gebruikt wordt om het lichaamsbesef en het zelfvertrouwen van een kind te bevorderen door middel van bewegings- en contactspel. Wie zich thuis voelt in zijn lichaam, heeft een stevige basis om tot een gezonde persoonlijkheid uit te groeien. De methode kan zowel met een kind individueel, in een klein groepje als samen met de ouders uitgevoerd worden.

In adoptiegezinnen wordt veel gewerkt met Sherborne-Samenspel in combinatie met video-interactiebegeleiding. Zo ook bij Fiom.

Al doende wordt de band tussen ouder en kind versterkt. De adoptiekinderen krijgen de gelegenheid om vroegkinderlijke ervaringen die gemist zijn alsnog te ervaren in het contact met hun ouders. Verschillende organisaties en particuliere hulpverleners bieden deze methodiek aan.

Theraplay is een vorm van speltherapie voor ouders en kind om de gehechtheidsrelatie te verbeteren. Onder leiding van de therapeut wordt in de veilige praktijkruimte geoefend met sensorische spelvormen. Bij de therapie staan de volgende dimensies centraal: verzorging (eten en drinken, vastgehouden worden, wiegen), betrokkenheid, structuur (grenzen, regels, leiding geven) en uitdaging.

De therapie wordt uitgevoerd door psychologen, pedagogen en therapeuten die geschoold zijn in Theraplay. De methode wordt ook ingezet door hulpverleners gespecialiseerd in hechting en adoptie als onderdeel van een bredere therapie (bijvoorbeeld bij Basic Trust).

Babymassage helpt ouder en baby via prettige aanraking in contact te komen met hun gevoelens. Aangename aanraking helpt te ontspannen. Adoptiekinderen zijn meestal geen baby meer bij aankomst, maar wat ouder. Ook zij kunnen baat hebben bij een aangepaste massagemethodiek.

VSD-docenten hebben een bijscholing voor adoptiekinderen gehad. Hun massagemethodiek, afgestemd op het adoptiekind, helpt de ouders bij het aanbieden van een goede, voor het adoptiekind veilig voelende vorm van aanraking. Deze bewuste en positieve aanraking stimuleert de productie van het hormoon oxytocine. Dit ontspanningshormoon geeft een gevoel van geborgenheid, biedt bescherming en bevordert hechting tussen ouder en kind.

Meer informatie voor professionals over babymassage lees je op de website van Shalanta.

Differentiatietherapie is een behandelmethodiek voor kinderen met een hechtingsstoornis of voor kinderen die nog niet in de gelegenheid zijn geweest om een band met hun ouders of verzorgers te ontwikkelen. Bijvoorbeeld omdat ze in een kindertehuis gewoond hebben of steeds wisselende verzorgers gehad hebben. Doel van de therapie is kinderen leren onderscheid te maken, te differentiëren, in zintuiglijke ervaringen. Ook leren kinderen te differentiëren in voor hen meer of minder belangrijke personen.

De therapie is ontwikkeld door Anniek Thoomes. De therapeuten die deze methode uitvoeren zijn meestal speltherapeuten, die opgeleid zijn in differentiatietherapie.

Meer informatie lees je op hechtingsproblemen.nl.

Fasetherapie richt zich op het versterken van de nabijheid tussen ouder en kind. Het uitgangspunt is dat elke ontwikkelingsfase haar eigen nabijheidvorm heeft en dat het noodzakelijk is dat elke nabijheidvorm ervaren wordt. De methode is ontwikkeld en beschreven door Anniek Thoomes als vervolg op de differentiatietherapie.

In de therapie worden de baby-, peuter, kleuterfases ervaren en doorlopen tot de ontwikkelingsfase gelijk is aan de kalenderleeftijd van het kind. Enkele keren per week wordt kort (10 minuten) de mogelijkheid geboden aan het kind om samen met de ouder een bij de ontwikkeling passende nabijheidvorm te ervaren. De ouders voeren de behandeling thuis uit. In de therapiesessies worden de therapeutische activiteiten voorbereid en begeleid.

Fasetherapeuten zijn psychotherapeuten die zowel de opleiding differentiatietherapie als fasetherapie hebben gevolgd. In de opleiding is aandacht voor adoptieaspecten.

Meer informatie lees je op hechtingsproblemen.nl.

Basistherapie is ontwikkeld als behandeling voor volwassenen met hechtingsproblemen. Deze therapie richt zich niet op het ervaren van wat gemist is zoals in de fasetherapie, maar op de gevolgen van gehechtheidproblemen. Doelen zijn: het aankunnen van intimiteit zoals die in een partnerrelatie en in vriendschapsrelaties voor komt, het verwerken van trauma’s en het opbouwen van een positief zelfbeeld. De ontwikkeling van het mentaliserend vermogen neemt in de behandeling een belangrijke plaats in.

De methodiek is ontwikkeld en beschreven door Anniek Thoomes. De behandeling wordt uitgevoerd door psychotherapeuten die de opleiding tot basistherapeut hebben gevolgd. In de opleiding is ook aandacht voor adoptie.

Meer informatie lees je hechtingsproblemen.nl.

Haptotherapie is gebaseerd op de haptonomie, die zich bezighoudt met het ontdekken, ontwikkelen en verhelderen van het gevoelsleven. Bij haptonomie staat de wisselwerking centraal tussen gevoelsleven en houding, gebaren en bewegingen van mensen. Affectief contact en gevoel van eigenwaarde ontwikkelen als basis voor een goede emotionele ontwikkeling.

Haptotherapie helpt geadopteerden en adoptieouders bij het leren ontspannen, voelen en vinden van het juiste evenwicht tussen afstand en nabijheid, het durven vertrouwen op de therapeut. Haptotherapie wordt ingezet om hen te helpen zich open te durven stellen voor hun gevoelens en dat van anderen.

Psychomotorische therapie is een vorm van therapie gericht op psychische, psychosociale en/of psychosomatische problemen. Samen met de cliënt wordt gekeken hoe hij of zij met zijn of haar omgeving omgaat. De psychomotorische therapie biedt een veilige plek om gevoelens en gedachten te onderzoeken, nieuwe ervaringen op te doen en te experimenteren met ander gedrag. Er wordt een relatie gelegd tussen datgene wat de client ervaart in de psychomotorische therapie en in het dagelijks leven. Zo nodig wordt ook een relatie gelegd met uw vroegere traumatische ervaringen.

Bezoek de website van de beroepsvereniging voor psychomotorisch therapeuten voor meer informatie. 

Mentaliseren houdt in dat de cliënt eigen gedrag en dat van anderen kan begrijpen en verklaren vanuit achterliggende gevoelens, gedachten, behoeften en motivatie. Ouders leren zich te verplaatsen in de wensen, gedachten en gevoelens van hun kind en leren deze beter te benoemen. Dit heeft een positieve invloed op de gehechtheid tussen ouder en kind.

Kinderen en volwassenen die een MBT-behandeling volgen, leren zichzelf en anderen te zien vanuit de belevingswereld van de ander. Ze leren niet alles vanuit zichzelf te bekijken en op zichzelf te betrekken. Op deze manier wordt geleerd om beter om te gaan met de vaak heftige emoties. MBT is gericht op het versterken van het mentaliserend vermogen. MBT maakt deel uit van veel reguliere behandelingen. Als aparte therapie wordt ze met name geboden aan jongeren en volwassenen met ernstige hechtingsproblematiek of een borderline persoonlijkheidsstoornis.

Meer informatie over MBT lees je op de website van NVVP.

‘Context’ in de contextuele hulpverlening accentueert de dynamische verbondenheid van een persoon met diens relaties, dwars door de generaties. De contextueel therapeut houdt voortdurend rekening met dit intergenerationele netwerk. Hij gaat op zoek naar de betrouwbaarheid en bereidheid tot zorg in de relaties. Door deze hulpbronnen aan te spreken en te activeren, helpt de contextuele hulpverlener of therapeut zijn cliënten een vrij, autonoom en verantwoordelijk persoon te worden.



Grondhouding van de contextuele hulpverlener is de meerzijdige partijdigheid: de therapeut is bekommerd om al diegenen die door de hulpverlening worden beïnvloed. Dat wil zeggen: ook de ouders en/of partner en/of kinderen van de cliënt. De therapeut is gericht op het doorbreken van isolement en het herstellen van de dialoog.

Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) is een therapie voor het verwerken van traumatische ervaringen. Van deze beschadigende ervaringen is bij adoptie regelmatig sprake.

Er kunnen psychische en lichamelijke klachten ontstaan door traumatische ervaringen. Als er aan bepaalde criteria wordt voldaan kan er sprake zijn van een ‘post traumatische stressstoornis’ (PTSS). PTSS geldt als het primaire indicatiegebied voor EMDR. Daarnaast zijn er andere psychische aandoeningen en klachten te behandelen met EMDR. Uitgangspunt is telkens dat de klachten zijn ontstaan als gevolg van een of meer beschadigende ervaringen. Dit zijn gebeurtenissen die dusdanige sporen nalaten in het geheugen, dat de persoon er bij voortduring last van heeft.

EMDR wordt ingezet bij verwerkingsproblemen, complexe trauma’s, fobieën, ervaren lichamelijk geweld, seksueel misbruik, plotseling verlies en andere schokkende, schaamtevolle of anderszins ingrijpende ervaringen.

Lees meer over deze methodiek op emdr.nl. 

Symbooldrama of dagdroomtherapie is een psychoanalytisch gefundeerde behandelingsmethode door middel van dagdromen. Bij de dagdroom die door de therapeut geïntroduceerd wordt, gaat het om het doorleven van beelden -symbolen- die vaak beladen zijn met gevoelens en betekenissen. Conflicten en trauma’s kunnen opnieuw beleefd worden en de ‘dromer’ vindt toegang tot de bronnen van zijn eigen vitaliteit en creativiteit. De therapeut helpt de cliënt verbanden leggen tussen de opgeroepen ervaring, de eigen geschiedenis en de actuele levenssituatie. De werking die van symbooldrama uitgaat, kan heel ingrijpend zijn. Daarom is het nodig dat een geschoolde symbooldrama therapeut het proces empathisch begeleidt en verdiept. De methode wordt zowel bij volwassenen als bij jeugdigen en kinderen toegepast. Ook cliënten die weinig introspectieve vermogens hebben, zijn geschikt voor deze behandeling, evenals mensen met een sterke intellectuele afweer.

Meer informatie over symbooldrama therapie lees je op symbooldrama.nl.