20/04/2017
“Soms ontstaat er een vonk, een soort opwinding wanneer je iets inspirerends leest. Dat had ik met het boek ‘Geweldloos verzet’ van hoogleraar psychologie Haim Omer”, aldus Ruth Willems, vrijgevestigd psychologe. “Zijn methode richt zich op het bieden van actieve weerstand tegen probleemgedrag en het vermijden van escalatie. Ik vind het een prachtige combinatie van een liefdevolle aanpak, gericht op de relatie én het stellen van duidelijke grenzen. Inmiddels pas ik de methode heel veel toe in adoptiegezinnen, vaak met hele mooie resultaten.” Zo ook bij de behandeling van Yun.
Yun van twaalf jaar is boos. Zelfs zo boos dat hij zijn ouders schopt. Soms zegt Yun dat hij niet geadopteerd had willen worden. Op school laat hij veel boos of nonchalant gedrag zien. De leerkracht heeft haar zorgen over Yun geuit. Zijn ouders melden zich bij mij in de praktijk.
Yun vindt dat zijn jongere zusje Jade wordt voorgetrokken. Alsof zij belangrijker is dan hij. Hij voelt zich dan zo eenzaam dat hij woest wordt. Hij vindt dat hij veel alleen moet doen. Zijn ouders geven aan dat zij niet goed weten hoe ze moeten reageren. Harder, zachter, anders? Grenzen stellen vinden zij moeilijk. Ze reageren wisselend op zijn gedrag. Soms corrigeren ze hem al als hij een boos gezicht trekt, maar negeren het grensoverschrijdende gedrag, zoals schelden. Dit kan verwarrend voor Yun zijn.
Achtergrond
Yun is meteen na zijn geboorte achtergelaten in een ziekenhuis in Azië. Hij is daar in een warm pleeggezin geplaatst en is daar tot zijn adoptie gebleven. Hij was toen bijna zes jaar. De eerste maanden in Nederland waren heftig. Yun moest erg wennen in het gezin. Ouders hebben daarom video-interactiebegeleiding gevraagd. Dit heeft geholpen. Yun ging al na een paar weken naar school en deze setting bleek goed voor hem te werken. Hij voelde zich op zijn gemak. De situatie thuis werd ook stabieler.
Sindsdien gaat het wisselend met Yun. Vaak goed, dan heeft hij weer periodes met driftbuien. Een half jaar na de komst van Yun komt ook zijn biologische zusje Jade in het gezin. Zij had in een ander pleeggezin gezeten.
Interventies
Volgens de methode van Geweldloos Verzet worden de volgende interventies toegepast:
Verzoeningsgebaren
Gestart wordt met het explicieter maken van de band tussen Yun en zijn ouders en continuering van de zorg die ouders bieden. Dit doen de ouders met de zogeheten verzoeningsgebaren. Zij maken deze onafhankelijk van het gedrag van Yun, bij goede en slechte dagen. Deze bestaan uit:
- massages voor het slapen gaan, Yun vindt het heerlijk
- briefjes met een tekstje van ouders in zijn broodtrommel
- meer samen ondernemen en doen (boodschappen, film kijken)
- als ouders er niet zijn als hij thuis komt, leggen zij van te voren iets lekkers klaar en bellen tussendoor
Yun mag iets leuks doen met ouders als zijn zusje in bed ligt. Zijn zusje mag niet storen
De aankondiging
In de aankondiging vertellen ouders aan Yun welk gedrag zij fijn vinden. Ze benoemen ook wat ze voortaan als hun eigen probleem beschouwen en dus zullen loslaten. Tot slot maken ze Yun duidelijk welk gedrag voor hen voortaan echt niet door de beugel kan en hoe zij hier in het vervolg op gaan reageren.
Hiermee maken ouders expliciet wat ze verwachten en gaan doen, ze worden hierdoor voorspelbaarder en veiliger voor Yun en nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen gevoel. Ouders stellen grenzen aan zijn gedrag, niet aan zijn gevoel. Yun krijgt hiermee toestemming te rouwen zolang als hij wil en nodig heeft.
Sit-in
De afspraak is, dat als Yun toch het ongewenste gedrag vertoont, op korte termijn een Sit-in plaatsvindt. Dat is een vergadering van maximaal een uur van de ouders met Yun. Hierin denkt Yun na hoe hij anders kan reageren. Het doel is niet zozeer dat Yun met fantastische oplossingen komt, maar dat helder is dat een grens is bereikt en dat zijn ouders bereid zijn om actie te ondernemen. Ze ondersteunen hem vanuit het idee: we zijn aanwezig in jouw leven en vinden (de relatie met) jou belangrijk.
Er worden meerdere sit-ins georganiseerd. Yun accepteert deze zorg van zijn ouders.
Inschakelen van derden
Na de eerste Sit-in overschrijdt Yun opnieuw grenzen. Nu wordt iemand van buitenaf om hulp gevraagd. Yun weet al dat opa dat zal zijn. Zijn ouders hebben aanvankelijk schroom om een ander om hulp te vragen. Ze willen niemand tot last zijn en ze zijn er ook niet trots op hoe het gaat. Negatief gedrag wordt echter makkelijker in stand gehouden als niemand er vanaf weet.
Opa schrijft Yun een lieve brief waarin hij duidelijk maakt dat hij agressie afkeurt. Yun is onder de indruk. Een brief met liefde én grenzen.
Als Yun een keer zeer agressief is, schakelen zijn ouders de huisarts in. Yun baalt hier van, maar zijn ouders maken hiermee duidelijk dat zij niet ophouden hulp te zoeken en te bieden. Zij geven niet toe en geven niet op.
Aanvullende interventies
Naast de hierboven genoemde interventies in het kader van Geweldloos Verzet is een aantal aanvullende interventies gepleegd. Zo is er ook aandacht geweest voor verhouding met Yun’s zus en school.
Yun krijgt een paar duidelijke privileges als oudste. De hiërarchie in het gezin raakt hiermee beter in balans. Daarnaast wordt zijn zus wat beter in de gaten gehouden. En wat blijkt, zij is niet alleen een engeltje. Yun is opgelucht dat dit meer wordt gezien.
Zijn leerkrachten wordt gevraagd vooral te focussen op de positieve kant van Yun. Om hem gewoon te behandelen als puber, hem af te rekenen op zijn gedrag en het niet groter te maken dan dat. Kijkt Yun je niet aan, dan vertel je wat je van hem verwacht. In plaats van steeds te denken dat er wat mis is met hem. Dat voelt Yun haarscherp aan. Gelukkig staat school hiervoor open. Alle leerkrachten worden geïnstrueerd. En wonderbaarlijk snel herstelt Yun zijn gedrag op school en zijn er nauwelijks meer incidenten.
Tenslotte krijgt Yun neurofeedback. Dit helpt hem beter te concentreren. Zijn cijfers gaan omhoog en zijn zelfvertrouwen groeit.
Positieve resultaten
Na de interventies hebben Yuns ouders meer zicht gekregen op hun eigen verwachtingen en gedrag. Ze weten hoe ze hun machteloosheid kunnen omzetten in daden, zonder de machtsstrijd aan te gaan. De grootste verandering kwam, toen zijzelf meer vertrouwen schonken aan Yun. Het principe ‘eerst geloven, dan zien’ werkt heel sterk in dit gezin. Yun is stabieler, rustiger en opener geworden. Hij heeft geleerd dat zijn ouders niet opgeven en bereid zijn om te leren. En hij heeft ervaren dat hij een heel moeilijk jaar met zijn ouders en school heeft overleefd. Ook hij heeft niet opgegeven en is doorgegaan. Dit gezin mag trots zijn op zichzelf.
