Een interview met schrijfster Sasa Brüning
Ongezien Verlies - Gedichten binnen de thema’s verlies, adoptie, heling en herstel
Sasa Brüning is een jonge Chinese vrouw, die als 5,5 maanden oude baby geadopteerd werd door Nederlandse ouders. Ze vertelt openhartig over haar persoonlijke proces dat uiteindelijk leidde tot het schrijven van deze gedichtenbundel.
“Ik heb het jarenlang echt moeilijk gehad, maar kon niet goed plaatsen wat ik precies voelde en waar het mee te maken had. Vroeger wilde ik het niet echt over mijn achtergrond hebben, waar ik ook maar heel weinig informatie over heb, dus ik dacht dat dat geen rol speelde. Toch waren er gedachten en gevoelens die ik niet kon duiden. Ik probeerde het toe te dekken met mijn ‘gewone’ Nederlandse leven en dacht: je hebt het toch goed, je hebt toch ouders, een goede toekomst? Ik begreep zelf ook niet dat het met mijn adoptieachtergrond en het bijbehorende verlies en gemis te maken kon hebben, want hoe kan een gebeurtenis die je je niet kan herinneren zoveel impact hebben en hoe kun je bijvoorbeeld iemand missen die je niet kent? Door mij verdiept te hebben in het thema verlies en adoptie weet ik dat zo’n ingrijpende gebeurtenis in je babytijd wel degelijk invloed kan hebben op een persoon. Daarnaast heb ik sinds twee jaar een hele fijne psychologe, die mijn gevoelens begreep en kon plaatsen, waardoor ik het ook onder woorden kon brengen.”
Hoe ben je toen tot het schrijven van gedichten gekomen en wat was je bedoeling ermee?
“De gedichtenbundel ‘Grenzeloos gewenst’ van Indra Hagelstein was een bron van inspiratie. Ik herkende wel het een en ander in haar woorden, maar voor mij was het toch ook anders. Daardoor ben ik zelf gedichten gaan schrijven om mijn eigen gevoelens, emoties en gedachten te kunnen verwoorden. Ik heb al mijn eigen gedichten toen in één of hooguit twee maanden geschreven. De titel vond ik moeilijk, maar toch was het al snel duidelijk dat ‘Ongezien verlies’ de lading ervan voor mij goed dekte. Als je je ouders verliest door overlijden is het voor de buitenwereld en dus ook voor jezelf duidelijk: het wordt gezien, het wordt begrepen dat daar een rouwproces bij hoort en dat er rituelen voor zijn. Mensen maken en verzorgen een graf of gedenkplek, hebben foto’s of tastbare herinneringen, delen emoties en herinneringen met elkaar, herdenken de geboorte- en sterfdag… Maar dat was er allemaal niet, ik wist niet wie ik moest missen of herdenken, dus kon daar ook de vinger niet op leggen of over rouwen. Ik was mij niet eens bewust dat ik eigenlijk mijn ouders echt had verloren. In therapie werd me onder andere door het lezen van het boek ‘Helpen bij verlies en verdriet’ van Manu Keirse duidelijk dat het wel degelijk een rouwproces is. Ik ben lang in de rouwtaak van ontkenning blijven hangen en ben nu bezig met mijn eigen stappen hierin. Mijn omgeving steunt me hierbij, dat is fijn en dat zorgt ook voor een extra gevoel van erkenning.”
Wat heeft jou geholpen om dit lastige proces toch aan te gaan? Daar is toch ook wel wat lef voor nodig?
“Ja, dat heb ik misschien wel een beetje in me, maar mijn omgeving heeft me daar ook in gesterkt. De therapie en psychologe van de afgelopen twee jaar hebben me echt geholpen. Ik vond het fijn om het zo nu en dan te kunnen delen met iemand met een soortgelijke achtergrond. Dat gaf me een gevoel van herkenning, begrip en steun. Het schrijven van de gedichten is ook een stap in dit proces, het geeft erkenning dat mijn gevoelens er mogen zijn, gezien worden. Dat ook anderen zich erin herkennen of het beter kunnen begrijpen geeft daar nog extra betekenis aan voor mij. Die reacties zijn echt heel fijn.”
Heb je nog een boodschap die je mensen mee wilt geven?
“Ik hoop dat er meer aandacht komt voor die ongrijpbare, onzichtbare en tegenstrijdige gevoelens, dat er meer wordt stilgestaan bij wat je door afstand en adoptie hebt verloren. Dat je erbij geholpen kunt worden om daar mee te leren omgaan, door bijvoorbeeld te zoeken naar helpende symbolen en rituelen, net zoals bij andere, meer zichtbare verliezen. En dat er ook intense gevoelens van boosheid kunnen zijn over het feit dat je bent afgestaan, te vondeling bent gelegd. Hoe kun je woede voelen als er gezegd wordt dat je biologische moeder je uit liefde heeft moeten afstaan, dat ze het goed bedoelde, zodat je het beter zou krijgen? Mogelijk is dat de waarheid, maar die kant van het verhaal schuift als het ware jouw gevoelens aan de kant. Dat is ingewikkeld en dat mag ook benoemd worden. Dat helpt.
En verder wil ik nog benadrukken: Je gevoelens zijn LOGISCH door wat je hebt meegemaakt. Je moet leren om ermee om te gaan, maar ze mogen er zijn!”
Hopelijk is dit een stap van ‘Ongezien verlies’ naar ‘Gezien verlies’
November 2023, door Chris Thie, specialist adoptienazorg bij Fiom Adoptievoorzieningen