In december 2024 is het afbouwplan voor interlandelijke adoptie bekend gemaakt. 

Algemene vragen

  • Waarom kiezen mensen voor adoptie?

    Mensen die kinderen willen adopteren, hebben een grote kinderwens. Zij verschillen hierin niet van ouders met biologisch eigen kinderen. Meestal gaat men over adoptie denken als blijkt dat er geen biologisch eigen kinderen zullen of kunnen komen. De meeste adoptieouders zijn ongewenst kinderloos (± 80%). Ongeveer tien procent is secundair ongewenst kinderloos. Zij hebben al een biologisch eigen kind, maar een volgende zwangerschap is om uiteenlopende redenen niet mogelijk of verantwoord. Tien procent van de adoptieouders heeft al biologisch eigen kinderen. Ideële motieven, zoals bezorgdheid voor overbevolking, bewogenheid met kinderen in moeilijke of slechte leefomstandigheden zijn overwegingen het gezin verder uit te breiden met een adoptiekind.

    Voor mensen met twee of meer biologisch eigen kinderen zijn de mogelijkheden om te adopteren beperkt. Een aantal landen waar kinderen vandaan komen, stelt als voorwaarde dat men gehuwd en ongewenst kinderloos moet zijn of slechts één kind mag hebben.

  • Waarom worden buitenlandse kinderen geadopteerd?

    Volgens de ‘Internationale verklaring van de rechten van het kind’ heeft ieder kind, waar ook ter wereld, recht op een goede lichamelijke en geestelijke verzorging. Ieder kind heeft recht op minimale materiële zorg, op ouders en op een liefdevolle omgeving om in op te groeien. Er zijn kinderen die dit moeten missen en die geen kans hebben op een menswaardig bestaan. Het zijn kinderen die hun hele kinderleven in een tehuis of op straat zouden moeten doorbrengen. Adoptie naar het buitenland is voor deze kinderen vaak de laatste mogelijkheid om op te groeien in een gezin en de laatste kans op een betere toekomst.

  • Zijn er ook Nederlandse adoptiekinderen?

    De laatste jaren worden gemiddeld in Nederland per jaar ongeveer 15 kinderen ter adoptie afgestaan. De procedure voor Nederlandse adoptie is in belangrijke mate gelijk aan de adoptie van buitenlandse kinderen. Ook hiervoor moet je je aanmelden voor een beginseltoestemming en dien je het voorbereidingstraject te volgen.

  • Zijn de kosten voor adoptie aftrekbaar van de inkomstenbelasting?

    Nee, sinds 1 januari 2013 zijn de kosten voor adoptie niet meer aftrekbaar.

  • Kunnen adoptiekinderen met een medische aandoening verzekerd worden tegen ziektekosten?

    In de Zorgverzekeringswet staat dat de zorgverzekeraar verplicht is om iedereen te accepteren die zich aanmeldt voor het basispakket van de zorgverzekering. Jong, oud, gezond of ziek, dat maakt niet uit. Dat betekent dus ook dat iedere verzekeraar in Nederland een uit het buitenland geadopteerd kind moet accepteren voor de (basis)zorgverzekering. Ook kinderen met medische problemen moet de zorgverzekeraar zonder meer accepteren. De zorgverzekeraars bieden naast de (verplichte) basisverzekering ook aanvullende zorgverzekeringen aan. Je kunt ervoor kiezen een aanvullende verzekering af te sluiten. Voor aanvullende verzekeringen geldt géén acceptatieplicht. Het verzekeren van adoptiekinderen met medische problemen op een aanvullende verzekering van de ouders dient geen problemen op te leveren.

    De kosten voor medische behandeling zijn verzekerd vanaf het moment dat de adoptie in het land van herkomst is uitgesproken of daar de gezagsoverdracht met het oog op adoptie heeft plaatsgevonden. Het is wettelijk verplicht om binnen vier maanden na overdracht de komst van uw kind te melden bij uw zorgverzekeraar.

    Een aantal zorgverzekeraars biedt een adoptievergoeding of adoptiekraamzorg. Informeer ruim van te voren bij jouw verzekeraar of je hier ook aanspraak op kunt maken. Misschien is het de moeite waard om van verzekeraar te veranderen.

  • Heb ik voor het adoptiekind recht op kinderbijslag en zo ja, vanaf welk moment?

    Ja. Wanneer je aangifte doet bij de afdeling Burgerzaken van uw gemeente, krijg je een aanvraagformulier voor het aanvragen van kinderbijslag. Je hebt recht op kinderbijslag vanaf het moment dat het kind in Nederland is aangekomen.

  • Heb ik recht op adoptieverlof?

    Werknemers die een kind adopteren, hebben recht op zes weken adoptieverlof. Dat geldt voor beide ouders.

    Meer informatie

  • Wanneer geldt de eis van maximaal 40 jaar leeftijdsverschil tussen ouder en kind?

    In principe mag het leeftijdsverschil tussen de (oudste) aanvrager en het te adopteren kind niet meer bedragen dan 40 jaar, op het moment dat er een voorstel is. Op deze algemene regel worden in bijzondere gevallen uitzonderingen gemaakt. Voor informatie hierover wordt verwezen naar de Richtlijnen opneming buitenlandse kinderen ter adoptie, 2000 van het Ministerie (op te vragen bij de CA).

  • Wat zijn je kansen als je biologisch eigen kinderen hebt? Geldt er een maximum?

    Niet ieder land staat open voor ouders met biologisch eigen kinderen. Sommige landen stellen eisen aan het aantal kinderen dat er al is. In het overzicht van eisen die landen stellen aan aspirant-adoptieouders vind je hierover meer informatie. Het is belangrijk om ook rekening te houden met de regel dat er bij een adoptiekind een onder plaatsing moet zijn. Dat betekent dat het adoptiekind dat opgenomen wordt het jongste kind moet zijn in het gezin. Wanneer de reeds aanwezige kinderen in het gezin erg jong zijn, heeft dat mogelijk invloed op je mogelijkheden om (op korte termijn) te kunnen adopteren.

  • Mag je een voorkeur uitspreken voor het geslacht van een adoptiekind?

    Dit is afhankelijk van de richtlijnen van de verschillende landen. Om te weten wat de mogelijkheden zijn in de landen die je overweegt, raden wij aan om contact op te nemen met de vergunninghouder(s).

  • Gelden er leeftijdsgrenzen voor aspirant-adoptieouders?

    Aspirant-adoptieouders die zich aanmelden voor de adoptieprocedure mogen niet ouder zijn dan 41 jaar. Hierop wordt een uitzondering gemaakt voor aspirant-adoptieouders van 42 tot 46 jaar die bereid zijn om een kind van twee jaar of ouder of een kind met een special need te adopteren. Tijdens het IBO-onderzoek (IBO staat voor Instrumentarium Bijzondere Omstandigheden) wordt gekeken of de aspirant-adoptieouders voldoende in huis hebben om juist deze kinderen in hun gezin op te nemen.

    Volgens de Wobka loopt de beginseltoestemming af op het moment dat één van de aspirant-adoptieouders de 46-jarige leeftijd heeft bereikt, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden. Men moet er wel rekening mee houden dat de kans om gematcht te worden wanneer men ouder is, kleiner is. Dit is afhankelijk van regels in de landen van herkomst van de kinderen. Wanneer men op late leeftijd de procedure wil starten, adviseren wij om contact op te nemen met de vergunninghouders om na te vragen wat de mogelijkheden zijn in de verschillende landen.

  • Hoe moet ik de procedure uitstellen/stopzetten?

    De procedure uitstellen kan telefonisch en/of schriftelijk. Als je de procedure officieel wilt stoppen, dan kan dat uitsluitend schriftelijk. Ook wijzigingen in je gezinssituatie moet je per brief doorgeven, ondertekend door beide aanvragers. Als je getrouwd bent, dient je een kopie van de trouwakte meesturen.

    Meer informatie

  • Heb ik als ik een beginseltoestemming heb, ook recht op een adoptiekind?

    Nee, de beginseltoestemming is geen garantieverklaring dat er daadwerkelijk een kind geplaatst wordt.

  • Wat moet ik doen als ik een kind van familie in het buitenland wil adopteren?

    Dan dien je de procedure ‘buitenlands pleegkind’ van de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) te volgen. Meer infomatie vind je op de website van de IND.

  • Welke stappen moet je ondernemen als je met je kind in Nederland aankomt?

    Op het moment dat een adoptiekind in Nederland aankomt, moeten de nodige formaliteiten worden geregeld. Wat precies, hangt af van het land waaruit is geadopteerd en de rechtsgeldigheid van de uitgesproken adoptie. Meer informatie vind je in de procedure stap voor stap.

  • Is een in Nederlandse beginseltoestemming ook geldig in het buitenland? En omgekeerd?

    Nee. Deze is alleen geldig in het land waar de toestemming is verleend.

  • Hoe lang is de beginseltoestemming geldig?

    De beginseltoestemming is vier jaar geldig, maar nooit langer dan het moment waarop de (oudste) aanvrager 46 jaar wordt en er op dat moment nog geen voorstel is geaccepteerd, tenzij bijzondere omstandigheden daartoe aanleiding geven.

  • Is verlenging van de beginseltoestemming mogelijk?

    Ja, de beginseltoestemming kan op verzoek, na een aanvullend gezinsonderzoek, voor vier jaar verlengd worden. De grens van 46 jaar blijft echter gehandhaafd, tenzij bijzondere omstandigheden daartoe aanleiding geven. Verlenging dient u tijdig (vanaf ca. 26 weken voor de vervaldatum) aan te vragen. De uiterste termijn is 12 weken voor de vervaldatum. Als je daarna verlenging aanvraagt, wordt deze afgewezen en dien je een nieuwe aanvraag in te dienen.

    Stuur uw verzoek om verlenging naar:

    ministerie van Justitie en Veiligheid

    Centrale Autoriteit Interlandelijke Kinderaangelegenheden

    Postbus 20301

    2500 EH Den Haag

  • Kan ik bezwaar maken als ik geen beginseltoestemming krijg?

    Ja, binnen zes weken nadat de afwijzing is verzonden. Hoe je dat doet, lees je in de brochure ‘Bezwaar en beroep tegen een beslissing van de overheid’. De minister van Justitie en Veiligheid legt het bezwaarschrift voor aan de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming. Deze instantie stelt je in de gelegenheid het bezwaar toe te lichten. Als ook het bezwaarschrift wordt afgewezen, kun je binnen zes weken in beroep gaan bij de rechtbank. Hoe dit gaat is ook te lezen in de genoemde brochure. De wettelijke responstermijn van de overheid is acht weken.

  • Hoe is de procedure voor een tweede en volgend adoptiekind?

    Aspirant-adoptieouders die een tweede of derde aanvraag hebben ingediend, hoeven de voorlichting niet nogmaals te volgen. De Raad voor de Kinderbescherming neemt deze verzoeken in behandeling.

  • Heeft een eventuele zwangerschap gevolgen voor de procedure?

    Als je tijdens de adoptieprocedure zwanger wordt, wordt de procedure verplicht tijdelijk stopgezet. Een zwangerschap dien je te melden bij Fiom Adoptievoorzieningen én de organisatie die het onderdeel van de adoptieprocedure uitvoert dat je op dat moment volgt (bijvoorbeeld de Raad voor de Kinderbescherming of de vergunninghouder). Ook als je al een beginseltoestemming heeft, wordt de adoptieprocedure tijdelijk stopgezet.

    Het is belangrijk om ook rekening te houden met de regel dat er bij een adoptiekind een onder plaatsing moet zijn. Dat betekent dat het adoptiekind dat opgenomen wordt het jongste kind moet zijn in het gezin. Wanneer de reeds aanwezige kinderen in het gezin erg jong zijn, heeft dat mogelijk invloed op je mogelijkheden om (op korte termijn) te kunnen adopteren.

  • Is het beter om getrouwd te zijn als we willen adopteren?

    Voor de procedure in Nederland maakt het niet uit of je wel of niet getrouwd bent. In de praktijk zijn de mogelijkheden om een buitenlands kind te adopteren aanzienlijk groter als je getrouwd bent.

    Als je in eerste instantie alleen een aanvraag heeft ingediend, kun je deze als je getrouwd bent laten omzetten in een gezamenlijke aanvraag. Je kunt hiertoe schriftelijk een verzoek indienen, door beide partners ondertekend. Je dient een kopie van de trouwakte mee te sturen. Doe dit bij voorkeur voordat het gezinsonderzoek plaatsvindt, want het gezinsrapport wordt ook gebruikt bij de bemiddeling.

  • Is eenouderadoptie mogelijk? Ook voor een man alleen?

    Ja, het is mogelijk om alleen een adoptieprocedure te starten. Als je alleenstaand bent, een lat-relatie hebt, samenwoont en/of wanneer jij en je partner een officieel geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, kun je uitsluitend als individuele aanvrager een adoptieprocedure starten. Je mag dan nog geen 46 jaar zijn. Ook voor gehuwden is het mogelijk om op naam van één van beiden een aanvraag in te dienen. Bij een gezamenlijke aanvraag wordt namelijk de leeftijd van de oudste partner als uitgangspunt genomen.

    Meer informatie

  • Ik ga verhuizen naar het buitenland. Wat betekent dit voor de procedure hier?

    Je volgt de procedure in het land waar je woont. Als je halverwege de procedure vertrekt, kun je de procedure in Nederland niet afmaken. Ga je tijdelijk naar het buitenland, neem dan contact op met het ministerie van Justitie en Veiligheid om te bespreken wat dat voor jouw procedure betekent.

  • Mijn partner heeft niet de Nederlandse nationaliteit. Wat betekent dat voor de adoptieprocedure? Welke nationaliteit krijgt het adoptiekind?

    Als je in Nederland woont, moet je, ongeacht je nationaliteit, de Nederlandse procedure volgen. De nationaliteit kan wel invloed hebben op de mogelijkheden in de landen van herkomst. Die staan wellicht niet open voor iedere nationaliteit, ook niet als je de Nederlandse beginseltoestemming hebt. Informeer bij de vergunninghouder of bij de ambassade van het land waaruit je wilt adopteren. Ten slotte kan de nationaliteitenkwestie spelen bij het bepalen van de nationaliteit van het kind. Als één van de aanvragers de Nederlandse nationaliteit heeft, dan krijgt het kind deze in ieder geval ook. Over het geven van een niet-Nederlandse nationaliteit kan Nederland niets zeggen. Als beide aanvragers niet de Nederlandse nationaliteit hebben, krijgt het kind niet de Nederlandse nationaliteit en is het zaak om uit te laten zoeken of het kind na adoptie in aanmerking komt voor de nationaliteit van de ouder(s). Hierover kunnen Nederlandse autoriteiten geen uitspraak doen. Als je vragen hebt over nationaliteit kun je contact opnemen de gemeente waar je woont of de afdeling Burgerzaken in Den Haag, tel. 070 – 353 20 00.

  • Bestaat er adoptienazorg?

    Onder adoptienazorg vallen alle vormen van begeleiding en ondersteuning die na plaatsing van een kind beschikbaar zijn. Die ondersteuning en begeleiding kan bedoeld zijn voor het kind, voor de adoptieouders, maar ook voor het hele gezin.

    In het eerste jaar na aankomst van het kind is ook de vergunninghouder verplicht om nazorg te bieden. De verschillende vergunninghouders vullen dit elk op hun eigen manier in. Voor vragen over hun diensten en ondersteuning, kun je bij de vergunninghouder zelf terecht.

    Vanaf januari 2025 werden verschillende nazorg diensten die voorheen door Fiom Adoptievoorzieningen werden uitgevoerd, ondergebracht bij INEA. Het gaat om 1-op-1 gesprekken voor geadopteerden, cursussen voor adoptieouders, video-interactiebegeleiding en trainingen voor professionals in de zorg en het onderwijs. Ook zijn de groepsgesprekken voor volwassen geadopteerden al eerder ondergebracht bij INEA. 

    INEA is opgericht om interlandelijk geadopteerden te ondersteunen bij vraagstukken rondom erkenning en identiteit die kunnen ontstaan naar aanleiding van afstand en interlandelijke adoptie. Om gepaste ondersteuning voor geadopteerden in alle levensfasen te kunnen bieden, is het belangrijk dat ook het steunnetwerk van mensen met een adoptieachtergrond goed geïnformeerd en van de juiste handvatten voorzien wordt. Het onderbrengen van de diensten vanuit Fiom bij INEA brengen de jarenlange expertise in de ondersteuning van adoptiegezinnen vanuit Fiom samen met de expertise en ervaringsdeskundigheid van INEA over de impact die afstand en interlandelijke adoptie kan hebben op het leven van geadopteerden. 

    Concreet betekent dit dat de ondersteuning van INEA voor volwassenen met een adoptieachtergrond wordt uitgebreid met ondersteuning voor gezinnen met geadopteerde kinderen. Ook worden de adoptiesensitiviteitstrainingen en -trajecten voor professionals in de zorg en het onderwijs uitgebreid met pedagogische consultaties. De financiële middelen die nodig zijn om deze diensten uit te voeren, komen uit een aparte subsidiestroom vanuit het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) en niet uit de toegekende subsidie aan INEA.