06/11/24

Jaarlijks publiceert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een rapport met gegevens over het aantal abortussen in Nederland. Uit de gegevens van 2023 blijkt dat er 39.332 abortussen hebben plaatsgevonden in Nederland. Dit zijn 3.685 abortussen meer dan in 2022, een stijging van 10%.  

Wat valt op in de abortuscijfers 2023? 

  • Het aantal abortussen onder Nederlandse vrouwen is toegenomen. Het aantal abortussen bij buitenlandse vrouwen is gelijk gebleven in 2023. 
  • De stijging van het aantal abortussen in 2023 is minder groot (10%) dan de stijging in 2022 (15%).  
  • Ook in 2023 vinden de meeste abortussen plaats bij vrouwen tussen de 30 t/m 34 jaar en tussen de 25 t/m 29 jaar oud.  
  • De toename is terug te zien bij de abortussen in het eerste trimester. In 2023 vindt 87% van de abortussen plaats in het eerste trimester van de zwangerschap. Dit was 85% in 2022. Vrouwen ontdekken hun zwangerschap dus tijdig. 
  • In 2023 is er een toename te zien in zowel instrumentele behandelingen als in medicamenteuze behandelingen.  
  • De abortusratio is gestegen in 2023. Dit is het aantal abortussen per 1000 levend geboren kinderen in dat jaar. De abortusratio is gestegen doordat er in 2023 minder kinderen zijn geboren en meer abortussen zijn uitgevoerd. 

Wat veroorzaakt de stijging van het aantal abortussen? 

Het is aan vrouwen zelf om een keuze te maken over hun zwangerschap. Hun omstandigheden of motieven worden daarom ook niet gevraagd of geregistreerd. Het is daarom lastig te verklaren waarom het aantal abortussen stijgt. Wel weten we uit onderzoek en vanuit de begeleiding van vrouwen die onbedoeld zwanger zijn, dat verschillende elementen meespelen in een besluit. Naast persoonlijke afwegingen, zijn er mogelijk ook maatschappelijke factoren die bijdragen aan de stijging. Denk aan zorgen over huisvesting, financiën, de toekomst en een groeiende groep vrouwen die natuurlijke anticonceptiemethoden* gebruikt. 

Toename begeleiding onbedoelde zwangerschappen in 2023  

De omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat een zwangerschap als onbedoeld wordt ervaren. Omdat onbedoelde zwangerschappen in Nederland niet worden geregistreerd, is het onduidelijk of dit aantal is toegenomen. Wat we wel weten, is dat naast een stijging in het aantal abortussen, ook meer vrouwen (en hun partners) die onbedoeld zwanger zijn, begeleiding zoeken in de vorm van o.a. keuzehulpgesprekken. In 2023 was er een toename van 36% keuzehulpgesprekken in vergelijking met 2022. 

* Vaak gaat dit om het bijhouden van de vruchtbare dagen (cyclustracking) of terugtrekken. Voor meer informatie verwijzen wij naar rutgers.nl.  

Afschaffing van de verplichte beraadtermijn voor abortus 

Uit de cijfers blijkt niet dat de toename te wijten is aan de afschaffing van de verplichte beraadtermijn van vijf dagen voor abortus, die per 1 januari 2023 is geschrapt uit de Wet afbreking Zwangerschap. Wat we wel zien, is dat de bedenktijd in 2023 is afgenomen. Zo heeft 77,5% van de vrouwen die voor de behandeling komen geen extra wachttijd meer nodig. In 2022 hadden de meeste vrouwen nog 6, 7 of 10 dagen bedenktijd voordat zij de behandeling ondergingen. 

Cijfers in Europees perspectief  

De stijging van het aantal abortussen in Nederland is niet uniek. In 2023 is bij meerdere Europese landen een stijging van het aantal abortussen te zien.  

  • Schotland: stijging van 10% 
  • Duitsland: stijging van 3.000 abortussen 
  • Spanje: stijging van 4,8% 
  • Frankrijk: stijging van 3,7% 
  • Finland: stijging van 2,9% 

Meer informatie over ongewenste zwangerschap en abortus 

Op deze pagina van Fiom is meer informatie te lezen over ongewenste zwangerschap en abortus.