Wanneer je laat of zelfs pas als je al aan het bevallen bent ontdekt dat je zwanger bent, brengt dat veel emoties met zich mee. Als je je zwangerschap laat ontdekt is dat vaak een enorme schok. In een korte tijd moet je een beslissing nemen of je zelf voor je kind kan en wil gaan zorgen. Om tot een besluit te komen moet je over veel dingen nadenken. Weet dat je niet de enige bent!
Ook voor de omgeving is het onverwachts en soms niet te begrijpen. Veel mensen kunnen zich niet voorstellen dat er vrouwen zijn die hun zwangerschap niet of pas zo laat opmerken. Er wordt al snel gedacht dat je het opzettelijk hebt verborgen of verdrongen.
Er is veel ongeloof over het laat ontdekken van een zwangerschap. Dit maakt het moeilijk om met je omgeving te praten over je zwangerschap. Dit kan een eenzaam gevoel geven, omdat je het idee hebt dat je het nergens kwijt kunt. Het kan helpen om ervaringen te lezen van anderen die zich in dezelfde situatie bevonden. Realiseer je dat dit veel meer vrouwen is overkomen.
Wanneer is je zwangerschap ‘laat ontdekt’?
In de onderzoeksliteratuur is er sprake van een laat ontdekte zwangerschap, als je meer dan 20 weken zwanger bent en er dan pas achter komt. Sommige vrouwen ontdekken pas na 30 weken dat ze zwanger zijn en een enkeling pas op het moment dat de bevalling begint. Fiom houdt zelf een ondergrens van 30 weken zwangerschap aan om te spreken van een laat ontdekte zwangerschap. Het niet opmerken van een zwangerschap onder de 30 weken is nog verklaarbaar vanwege je buikomvang. Na 30 zwangerschap is je zwangerschap vaak goed zichtbaar, voor de buitenwereld en voor jezelf.
Er is geen onderzoek dat laat zien hoe vaak een late ontdekking van de zwangerschap voorkomt in Nederland. Een onverwachtse bevalling komt naar schatting 0 tot 2 keer per jaar voor in elk groot ziekenhuis legt hoogleraar verloskunde Jan Nijhuis uit in een artikel van RTL nieuws.
Mogelijke situaties waardoor een zwangerschap pas laat ontdekt wordt:
-
Je bent een tijd lang volledig in beslag genomen door iets wat speelde in je leven, waardoor je geen moment aan een zwangerschap gedacht hebt.
-
Je gebruikt de pil en hebt bloedingen tijdens de stopweek aangezien voor menstruatie.
-
Je hebt regelmatig last van darmproblemen, obstipatie, blaasontstekingen of andere klachten in de buikstreek. Hierdoor heb je gerommel in je buik toegewezen aan de bestaande buikklachten.
-
Je hebt gewichtstoename aangezien voor normale schommelingen in je gewicht of toegewezen aan een (tijdelijk) ongezonde levensstijl.
-
Je buik is weinig toegenomen in omvang, waardoor je zwangerschap nauwelijks te zien was.
-
Je hebt een voorliggende placenta of de ligging van de baby is met de ledematen buik inwaarts.
Welke mogelijkheden heb ik bij een laat ontdekte zwangerschap?
Je mogelijkheden bij een laat ontdekte zwangerschap zijn afhankelijk van de duur van je zwangerschap en je leeftijd. Vaak moet je in een korte periode of zelfs vlak na de bevalling een keuze maken, waardoor je flink onder druk komt te staan. Probeer toch de tijd te nemen om tot een weloverwogen besluit te komen.
Je hebt vier mogelijkheden:
Onderzoek laat ontdekte zwangerschap
Buitenlands onderzoek
Buitenlands onderzoek* geeft aan dat 1 op de 475 vrouwen hun zwangerschap pas ontdekt bij 20 weken of meer. Ook concludeert men in dat onderzoek dat 1 op de 2500 vrouwen in de moderne westerse wereld een onverwachtse bevalling heeft. Bij de ongeveer 170.000 geboortes per jaar in Nederland zou dit gaan om elk jaar rond de 68 vrouwen.
* M. Rautelin, Cryptic Pregnancies and their Legal Consequences in Pre-Modern Finland (2015). Social History of Medicine, Volume 28, Issue 4, November 2015, Pages 663–685, Published by Oxford University Press on behalf of the Society for the Social History of Medicine.
Onderzoek van Fiom
Fiom vindt het belangrijk dat de begeleiding van vrouwen die hun zwangerschap laat ontdekken goed aansluit bij hun belevingswereld en specifieke situatie. Het perspectief en de beleving vanuit de vrouwen is tot nu toe in onderzoek onderbelicht. Daarom doet Fiom onderzoek naar late ontdekking van een zwangerschap. Het doel van dit onderzoek is tweeledig. Het eerste doel is mogelijke verklaringen te geven voor het laat ontdekken van een zwangerschap. Het tweede doel is om te beschrijven hoe vrouwen die hun zwangerschap laat ontdekken de zorg van verloskundigen en gynaecologen hebben ervaren. Hierbij betrekken we verschillende perspectieven; van de vrouwen zelf, van verloskundigen en gynaecologen, en van onderzoekers.
Elk jaar zijn er gemiddeld 60 vrouwen in Nederland die overwegen hun kind af te staan ter adoptie. Een deel van hen heeft de zwangerschap pas laat in de gaten. In 2018 ontdekken 22 vrouwen met een voornemen tot afstand de zwangerschap als ze 30 weken of meer zwanger zijn (38.6%,) en 5 vrouwen pas vlak voor of tijdens de bevalling (8.8%).
Vanuit de ervaring van hulpverleners weten we dat deze vrouwen vaak worstelen met onbegrip en oordelen vanuit de omgeving. Een late ontdekking van de zwangerschap kan een reden zijn om afstand te overwegen, tegelijk leidt het lang niet altijd tot die keuze. Van de 22 vrouwen in 2018 die de zwangerschap ontdekken als ze al 30 weken of meer zwanger zijn en afstand overwegen, doen er 9 afstand ter adoptie (40.9%).
