Fusies/ naamsveranderingen

  • De Vereeniging tot redding van gevallenen/ De Vereeniging Beth Palet/ Beth Palet
  • In 1976 fuseerde Tehuis Annette met Janna Kinderhuis en Beth Palet tot de Helpende Huizen. 
  • Op 1 januari 1993 werd de Stichting Beth Palet geïntegreerd in de Stichting Afra. 
  • In 1995 fuseerde Stichting Afra met de Stichting Boddaert-Centra tot Stichting Afra Boddaert.
  • In 2004 is de naam gewijzigd naar Altra.

Toenmalig adres

  • 1882: Beth Palet, geopend in januari 1882, was gevestigd in het huurhuis aan de Ruysdaelstraat nr. 27, Amsterdam (Zuid-Oost), Noord-Holland.
  • 1894: de aankoop van het verenigingshuis op de Prinsengracht nr. 775-779, Amsterdam
  • 1998: Het voormalige tehuis aan de Prinsengracht werd geheel gerenoveerd en gesplitst in appartementen.

Achtergrond tehuis

In 1880 stelde de weduwe wasvrouw Palthe haar huis aan de Ruysdaelstraat Amsterdam open voor de opvang van vier meisjes en hun kinderen. 

Beth-Palet is een Hebreeuws woord en betekent toevluchtsoord. De Vereeniging tot redding van gevallenen ‘Beth-Palet’, huis van ontkomen, ook wel ‘gesticht’ genoemd, diende als een heenkomen voor prostituees en ongehuwd zwangere vrouwen/meisjes. De doelstelling van de stichting: 'Ongelukkige zondaressen, hetzij met hetzij zonder kind [op te vangen] om ze na korter of langer verblijf in de maatschappij te doen wederkeeren als dienstbaren of in den schoot der familie terug te voeren.’ Ongehuwde vrouwen die een kind kregen werden als losbandig gezien en als ‘gevallen vrouwen’ beschouwd. 

Het begin van Beth Palet stond in het teken van de opvang. De ongehuwde moeder kon daar voor de geboorte terecht. De moeders bevielen in een kraaminrichting, waarschijnlijk vaak de Kraamkliniek op de hoek van de Oude Turfmarkt en de Grimburgwal. Na de bevalling konden de moeders hun kinderen de eerste tijd verzorgen in het tehuis. Daarna konden ze of naar hun ouders terug of ergens werken. Kon het kind niet mee, dan werden er pleegouders gezocht. Het was ook mogelijk dat het kind enige jaren in Beth Palet bleef.

De Unie van Verenigingen voor ongehuwde moeders (U.V.O.M), werd in 1921 opgericht als overkoepelende organisatie voor de ongehuwde moederzorg in Amsterdam. Het werk van de U.V.O.M. bestond uit het behartigen van belangen van de ongehuwde moeder en haar kind, speciaal door het werk van de aangesloten instellingen te steunen en mogelijk te maken. In 1930 ontstond de Nederlandse Instellingen federatie voor Ongehuwde Moeders en haar kind. Beth Palet is een van de veertien FIOM-huizen, die van oorsprong hulpverlenen aan ongehuwde moeders. 

Na verloop van tijd veranderde de opinie over ongehuwde moeders. Ze werden niet meer gezien als 'gevallen meisjes', maar er werd onderzoek gedaan in maatschappelijke kringen. In 1960 werd een psychiater aangetrokken ter ondersteuning van de directrice, adjunct-directrice, maatschappelijk werkster en arts. Het personeel werd ook hoger geschoold door alle nieuwe mogelijkheden van studie en onderzoek. In 1966 kreeg Beth Palet een ander gezicht. Niet alleen ongehuwde moeder maar ook alleenstaande of gescheiden moeders konden bij het tehuis terecht. Een crèche-opvang werd opgezet om werkende moeders te helpen. In 1976 fuseerde Beth Palet met Tehuis Annette en Janna Kinderhuis tot de Helpende Huizen. 

Aan het einde van de twintigste eeuw was er een accentverschuiving van ongehuwde moeders naar ouders met verslavings- of psychiatrische problemen en vluchtelingen waarneembaar. In oktober 1992 werd de Stichting Afra (Algemene Fiomhulpverlening Regio Amsterdam) opgericht, een fusie tussen de Hubertusvereniging en tehuis Annette. Van overheidszijde werd op een fusie van de tehuizen aangedrongen, onder dreiging van het stopzetten van subsidie en op 1 januari 1993 moest de Stichting Beth Palet zich noodgedwongen vanwege subsidiekorting bij Stichting Afra aansluiten. Inmiddels is Afra opgegaan in Altra; een instelling voor speciaal onderwijs, jeugd en opvoedhulp in Amsterdam en omstreken. 

De drie panden aan Prinsengracht zijn tot 1998 gebruikt door de stichting Beth Palet. Prinsengracht 775 is een Rijksmonument, op nummer 777 is in de jaren tachtig een nieuw pand gebouwd en Prinsengracht 779 was oorspronkelijk een school (begin negentiende eeuw) behorende bij een klooster in de Kerkstraat. Na aankoop zijn de panden gesplitst en is de bestemming veranderd in woonruimte. De afzonderlijke cascowoningen zijn verkocht aan zeventien verschillende eigenaren. 

Informatie die bewaard is 

In het stadsarchief Amsterdam liggen cliëntendossiers van Beth Palet.  

Ook Fiom Amsterdam/Altra heeft dossiers van personen die verbleven in Beth Palet. Daarnaast ook van het Janna kinderhuis, tehuis Annette, en St. Hubertus.

Opvragen

In het stadsarchief Amsterdam liggen cliëntendossiers van Beth Palet in het archief van Altra, nummer 1355, de dossiers dateren van 1950-1969 en zijn alfabetisch geordend op achternaam.



Ook Fiom Amsterdam/Altra heeft dossiers van personen die verbleven in Beth Palet. Daarnaast ook van het  Janna kinderhuis, tehuis Annette, en St. Hubertus.

  

Contactgegevens

Stadsarchief Amsterdam: Stadsarchief@amsterdam.nl 

Fiom Amsterdam:  fiom@altra.nl of 020 520 16 70

Archieven

Stadsarchief Amsterdam

1355 het archief van de 'Stichting Afra, voorheen Tehuis Anette, Beth Palet, Hubertus' 1898 – 1992

Collectie: Archief van de Gemeentelijke Dienst Volkshuisvesting en rechtsvoorganger: glasnegatieven:

Prinsengracht 775; Beth Palet, kinderen en hun verzorgsters, juni 1932. 

Prinsengracht 775; Beth Palet, zitkamer voor de moeders, juni 1932. 

Prinsengracht 775; Beth Palet, kamer voor de baby's, juni 1932. 

Prinsengracht 775; Beth Palet (het tehuis), juni 1932. 

Bibliotheek en archieven van Atria

Archief Centrale vereniging van Organisaties voor hulpverlening aan niet-gehuwde Moeders (COM) 1902-1975

(Bijzondere onderwerpen: Beth Palet.
)

Lips, Peter en Ingrid Peters, Van gevallen tot geval. Ontwikkelingen in de naoorlogse geschiedenis van Beth Palet. Scriptie in het kader van de werkplaats historisch-andragogisch onderzoek, Universiteit van Amsterdam, 1985

Regels voor toegang tot persoonlijke informatie 

De meeste organisaties hebben regels voor de toegang tot persoonlijke informatie. Zo kan een organisatie bijvoorbeeld eerst aan de moeder vragen of ze bezwaar heeft tegen inzage in haar afstandsdossier. 

Contactregister Nederlandse kindertehuizen 

Heb je in het verleden in een Nederlands kindertehuis  gewoond of gewerkt? Via het contactregister Nederlandse kindertehuizen proberen we bewoners en medewerkers van kindertehuizen en moederhuizen met elkaar in contact te brengen.  



Weet jij meer? 

Wij hebben veel informatie over huizen en vindplaatsen van dossiers gevonden, maar nog lang niet alles. We vullen het graag aan. Zie je dat iets niet klopt? Of heb jij meer informatie? Neem dan contact met ons op via afstamming@fiom.nl.