25/09/2019 - Tekst: Catherine Marcus ‘Adoption today’ april 2018, vertaling/bewerking Chris Thie
In Engeland is adoptie vooral een binnenlandse aangelegenheid. Waar een kind in Nederland bij een voortdurende schadelijke thuissituatie in een perspectief biedend pleeggezin kan worden geplaatst, wordt in Engeland vaak gekozen voor adoptie. Voornamelijk als er geen kans is dat het kind ooit terug kan naar de biologische ouders, of naar andere familie. Het gaat hier om ongeveer 4.000 kinderen per jaar.
Ruim een kwart van die adoptiegezinnen raakt in crisis en krijgt te maken met child to parent violence. Voor deze gezinnen worden in Engeland oudercursussen Non Violent Resistance (NVR) gegeven (in Nederland Geweldloos Verzet genoemd). NVR is een basishouding en visie die ouders kan helpen om escalaties in het gezin te voorkomen en anders met grensoverschrijdend gedrag om te gaan.
Sue Dromey is integratief kinderpsychotherapeut en practice manager van een project in Engeland waarbij oudercursussen Geweldloos Verzet (NVR) voor adoptieouders worden aangeboden. Zij gelooft dat dit soort agressie van adoptiekinderen in het gezin geworteld is in hun traumatische voorgeschiedenis. Vaak lokken getraumatiseerde kinderen die negatieve ervaringen opnieuw uit in het adoptiegezin. In het Engels heet dat re-enactment. De adoptieouders, die droomden van het liefdevol verzorgen van een kind in hun gezin, kunnen enorm teleurgesteld, uitgeput en geïsoleerd raken en hebben het gevoel te falen.
“Bij de methode Geweldloos Verzet zeggen we niet dat we het kind gaan veranderen, maar dat er gewerkt gaat worden aan verandering van de sfeer in huis”, legt Dromey uit. “Ouders krijgen tools om voor zichzelf te zorgen, te de-escaleren, zich opnieuw met hun kind te verbinden en relaties centraal te stellen in hun gezinsleven. Geweldloos Verzet is geen quick fix, het is een kwestie van volhouden.”
Gestapelde problematiek
Bij adoptiegezinnen speelt vaak gestapelde problematiek, wat de gezinnen kwetsbaar maakt, stelt Dromey. De kinderen zijn op jonge leeftijd getraumatiseerd, maar de adoptieouders hebben vaak ook een voorgeschiedenis van grote verliezen, bijvoorbeeld van kinderen, gezondheid of vruchtbaarheid. “Door gebrek aan kennis over hechting en trauma in de directe sociale omgeving voelen ouders zich soms minder begrepen en gesteund. Bijkomende gevoelens van schaamte en falen maken het lastig om hulp te zoeken, waardoor gezinnen vaak lang doorgaan en de problemen verergeren. In de groepen herkennen ouders veel van elkaar, dat is vaak al heel fijn.”
In gezinnen waar meerdere kinderen zijn geadopteerd kan de problematiek extra ingewikkeld zijn, constateert Dromey. Getraumatiseerde kinderen kunnen elkaar steeds blijven triggeren, waardoor ouders continu worden geleefd door de onderlinge explosies. Ze krijgen geen gelegenheid om de kinderen, elkaar en zichzelf de aandacht te geven die ze nodig hebben.
Hechtings- en traumaproblematiek is voor ouders vaak heel ingewikkeld om mee om te gaan, het gebrek aan wederkerigheid in de relatie met hun kind kan ouders ontmoedigen en het gedrag kan zo grensoverschrijdend zijn dat het soms automatisch een repressieve reactie uitlokt. Het is vaak een grote stap voor ouders om niet primair en vanuit emotie op het gedrag te reageren, maar de relatie met het kind centraal te stellen. Soms gaat dat tegen al hun instincten in en confronteert het hen met zichzelf, de eigen (hechtings)geschiedenis, hun opvoedidealen en normen en waarden. Wat Dromey regelmatig tegenkomt in deze gezinnen is dat ouders elkaar zijn gaan compenseren in de opvoeding en aanpak van de problemen. Hierdoor komen zij tegenover elkaar te staan en voelen zich daardoor extra teleurgesteld en alleen. Naast de groepsbijeenkomsten is dan niet zelden ook individuele of relatietherapie nodig.
Energie anders verdelen
Deelnemers ervaren de groep als zeer steunend. Een van hen vertelt: ”Door de herkenning voel je als het ware de last lichter worden, het kunnen delen van gevoelens werkt aangenaam. Ook als je eens ongenuanceerd over de situatie praat, wordt dat door andere ouders begrepen en niet meteen als gebrek aan liefde bestempeld.”
Naast de bijeenkomsten is er een app-groep, waarin ouders enerzijds een klankbord kunnen vinden, maar waar ze elkaar ook steeds opnieuw op de principes van Geweldloos Verzet kunnen wijzen. Die support is nodig om het vol te kunnen houden, want in zekere zin is de methode Geweldloos Verzet heel contra-intuïtief en dus niet gemakkelijk.
Een andere adoptieouder: ”We waren zo gewend om thuis op eieren te lopen, bang voor de volgende explosie … Geweldloos Verzet leerde ons onze ouderlijke aanwezigheid juist te vergroten, wat op het moment zelf volstrekt tegen je instinct ingaat. De eerste keer, pfff, ik weet nog hoeveel energie het me kostte om ‘rustig’ aanwezig te blijven in een heftige situatie tot hij was uitgeraasd, maar het werkte! Nu ben ik er zelf veel rustiger onder geworden en onze zoon kalmeert veel sneller.”
“Wat ook een wijze les was, is het principe ‘pick your battle’. Door bewuste keuzes te maken over welke dingen je als ouders niet per se noodzakelijk vindt en wat je écht wilt aanpakken en die dingen dan met speciale aandacht te doen, verdeel je je energie op een andere manier.”
“Ik merkte dat ik bij de verhalen van andere ouders veel compassie voor hen voelde, terwijl ik voor mezelf zo kritisch was. Toen realiseerde ik me dat ik die mildheid zelf ook verdiende: het was niet ‘normaal’ dat ik elke keer als ik de deur opendeed een schietgebedje moest doen, het was niet ‘gewoon’ me zo onveilig te voelen …”
Informatie
In Nederland zijn er ook hulpverleningsorganisaties waar oudercursussen Geweldloos Verzet worden gegeven of praktijken waar hulpverleners werken die de methode gebruiken in individuele begeleiding van gezinnen. Ouders kunnen voor concrete informatie hierover bellen naar Adoptievoorzieningen, tel. 030- 2330340 (keuze 3) ma t/m do 9.30 tot 12.30 uur of kijk op www.geweldloosverzetnieuweautoriteit.nl.
