Een interview met adoptiehulpverlener Jacomein Hamhuis-Stroeve
Verbinding staat centraal in de aanpak van Pactum
Kun je vertellen hoe het opvoeden van adoptiekinderen zich onderscheidt van het opvoeden van biologische kinderen?
"Het opvoeden van adoptiekinderen brengt unieke uitdagingen met zich mee. Er spelen vaak aspecten van afstamming en cultuur mee, en de kinderen hebben vaak een geschiedenis van hechtings- en traumaproblemen. Bovendien hebben de ouders vaak zelf een onvervulde kinderwens, wat een extra laag toevoegt aan de adoptie-ervaring."
Bij Pactum wordt er systemisch gekeken naar adoptiegezinnen. Wat houdt dit in?
"Bij Pactum richten we ons altijd op het gehele gezinssysteem. In bijna alle gevallen waarbij kinderen worden aangemeld, ligt het probleem in het gezinssysteem. Binnen het gezin hebben ouders te maken met kinderen die kampen met trauma, hechting en ontwikkelingsproblematiek. Dit komt vaak voort uit de voorgeschiedenis van de kinderen. We willen het volledige verhaal van het gezin begrijpen. We ondersteunen hen om zelf inzicht te krijgen in de problemen die spelen en te beslissen wat nodig is voor verandering."
Kun je ons meer vertellen over de aanpak van Pactum in de behandeling van adoptiegezinnen?
"We beginnen altijd met een grondige anamnese, waarbij we goed luisteren naar de behoeften van zowel de ouders als het kind. We proberen de opvoedingsgeschiedenis van het kind te begrijpen en richten ons in eerste instantie op psycho-educatie, met name over hechting en trauma. Het is essentieel om ouders te laten begrijpen waar bepaald gedrag vandaan komt, en dit helpt vaak om inzicht te verschaffen en begrip te kweken."
Hoe ziet het vervolg van de behandeling eruit?
"We werken met een multidisciplinair team en nemen het hele gezin mee in de behandeling. Soms werken we parallel met het kind en de ouders, en brengen dit later samen. Verbinding staat centraal in onze aanpak. We maken gebruiken van psycho-educatie, ondersteuning voor de kinderen door middel van tekenen en gebruiken onze kennis over trauma en hechting en systemisch werken. Binnen Pactum kan traumabehandeling gegeven worden als dat nodig is. Indien wenselijk zoeken we de samenwerking met andere zorgaanbieders of een GGZ aanbieder. Altijd in samenspraak met de jongeren en ouders."
Wat zijn de uitdagingen waarmee adoptiegezinnen vaak te maken krijgen?
"Veel adoptieouders hebben behoefte aan begrip en ondersteuning van mensen die de complexiteit van adoptie begrijpen. De buitenwereld geeft vaak ongevraagde adviezen zonder de problematiek te begrijpen, en dat kan veroordelend voelen voor adoptieouders. Dat ervaren adoptieouders en hun kinderen als eenzaam."
Wat voor soort adoptiegezinnen zoeken jullie hulp?
"Pactum werkt voor de doelgroep 0 tot 23 jaar, maar wij hebben vaak te maken met adoptiegezinnen waarvan de kinderen al op de middelbare school zitten. Dat is jammer want het zou beter zijn om eerder betrokken te zijn aangezien problemen vaak al eerder beginnen en vroegtijdige interventie nuttig kan zijn."
Kun je een voorbeeld geven van een casus waaraan je hebt gewerkt?
"Zeker, we hebben een gezin begeleid waar de verbinding volledig verloren leek. De zoon trok zich terug, en de ouders waren uitgeput. Door goed te kijken naar de behoeften van de zoon kwamen hechtingsproblemen naar voren. Ook bleek hij gediscrimineerd te worden op school, iets wat zijn ouders aanvankelijk bagatelliseerden. Door begrip te creëren en met het hele gezin te werken, ontstond er bewustwording bij de ouders over de achtergrond van hun adoptiekind. We hebben hierin systemisch gewerkt met de ouders, kijkend naar hun gevoelens, verwachtingen en zorgen en hen daarnaast psycho–educatie gegeven. Ouders hebben een training van drie avonden gevolgd over trauma en hechting. Mijn collega heeft met de jongen individueel teken ondersteuning gedaan. Dit hebben we uiteindelijk samen gebracht, met een mooi resultaat."
Wat zou je willen benadrukken voor ouders in adoptiegezinnen?
"Het is van groot belang om verbinding te blijven zoeken met je kind, en aandacht te besteden aan de afkomst en cultuur van het adoptiekind. Dit is belangrijk voor de identiteitsontwikkeling van een kind. Bewustwording van de specifieke uitdagingen van adoptiekinderen draagt bij aan een gezondere opvoedomgeving en derhalve aan een positieve ontwikkeling van jongeren."
Wat inspireert en motiveert je bij het werken met adoptiegezinnen?
"Ik vind dit werk heel bijzonder om te mogen doen. Vaak zijn jongeren en ouders op een punt dat ze het niet meer weten als ze bij ons komen. Ze zijn de verbinding met elkaar kwijt en de jongeren zijn vaak de verbinding met zichzelf kwijt, ze zijn letterlijk soms ontheemd. Om dan samen met collega’s deze gezinnen nabij te mogen zijn en hen te helpen om sensitief en met de "traumabril" op te kijken naar hun kind is ook voor mijzelf verrijkend. Hoe mooi is het om te zien dat zij zich weer meer bij elkaar thuis mogen voelen. Het is vaak een moeilijke weg die allen te gaan hebben, maar daarin een klein stukje mee te mogen lopen blijft bijzonder."
Over Pactum
Pactum richt zich op jongeren en gezinnen die hulp nodig hebben bij het opvoeden en opgroeien. Hun locaties liggen in Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg.
In 2000 is Pactum begonnen met het ontwikkelen van een passend hulpaanbod voor adoptiegezinnen. Al snel werd duidelijk dat de behoefte aan adoptie gerelateerde hulp groot was. Op jaarbasis begeleiden ze 20 tot 25 adoptiegezinnen.
Pactum biedt de volgende hulp:
- Consultatie gesprekken:
Bedoeld voor adoptieouders om in maximaal drie gesprekken helder te krijgen wat zij ervaren als een probleem en welke hulp voor hen het meest passend zal zijn, en voor interne en externe collega’s die te maken hebben met problematiek die een relatie heeft of kan hebben met adoptie of hechting/trauma. - Begeleidingstrajecten:
Meestal 1 tot 1,5 jaar of zo lang als nodig. Adoptiegezinnen worden intensief begeleid om de kennis, vaardigheden en inzichten te verwerven die nodig zijn om een adequaat pedagogisch klimaat te creëren. Psycho-educatie m.b.t. hechting/trauma is hier een onderdeel van. Alle leefgebieden worden hierin betrokken, ook school, vrije tijd en waar nodig het grotere familieverband.