‘Oplossingsgericht’, een term die steeds vaker voorbijkomt in werk- of opvoedsituaties, maar wat is dat nou precies? Het betekent gek genoeg juist niet dat je oplossingen aandraagt, maar dat je de ander helpt om zich bewust te worden hoe hij problemen zelf (met behulp van zijn omgeving) kan aanpakken. Oplossingsgerichte gesprekken activeren de ander en leiden vaak sneller tot een passend resultaat.
Oplossingsgericht werken of opvoeden lijkt simpel, maar is het niet…. Het gaat eigenlijk een beetje tegen onze natuur in… want ons brein is gericht op het signaleren en analyseren van gevaar (en dus ook problemen). We willen problemen begrijpen, de oorzaak snappen om dan te kunnen weten hoe we ermee om moeten gaan. Dus focussen we ons meestal automatisch op het probleem en het waarom ervan. “Vertel eens wat er misging, waar maak je je zorgen over, waarom kom je nou steeds te laat, je houdt je weer niet aan de regels, hoe komt het dat hij zo boos wordt?”… Maar bij complexe zaken is het soms heel verfrissend om eens een andere invalshoek uit te proberen.
Wat betekent die oplossingsgerichte mindset?
- Dat je als hulpverlener/ouder/opvoeder nieuwsgierig bent naar en doorvraagt op de uitzondering op het probleem (voorbeeld: “zijn er ook dagen dat hij wel op tijd op school komt?”)
- Dat je ervan overtuigd bent dat de ander zijn eigen oplossingen kan vinden of deels al gevonden heeft (voorbeeld: ”hoe heb je dat toen opgelost, wat of wie heeft je daarbij geholpen, welk verschil maakte dat?”)
- Dat je niet adviseert (of preekt), maar vragen stelt die de ander bewustmaken van eigen invloed, mogelijke oplossingen en die de ander activeren om die elementen nog meer in te zetten (voorbeeld: “hoe zou je dat in deze situatie kunnen toepassen, wat zou het positieve effect ervan kunnen zijn als je dat nog eens zou proberen?”)
Twee gesprekken over hetzelfde onderwerp, maar met een andere wending
Gesprek 1:
“Mijn dochter heeft enorme driftbuien, ik weet niet meer hoe ik ermee om moet gaan, het lijkt wel steeds erger te worden.”
“Ach, dat is vervelend. Hoe denk je dat het komt dat het erger lijkt te worden? Zijn er de laatste tijd dingen die het leven moeilijker voor haar maken?”
“Geen idee, als ik haar ergens op aanspreek vliegt ze gelijk in de gordijnen, ze kan gewoon niks meer hebben. Misschien begint ze toch al te puberen?”
“Is het alleen als je haar ergens op aanspreekt, of ook in andere situaties?”
“Nee, soms ook zomaar ineens, ik kan het lang niet altijd zien aankomen”
“En kun je er achteraf met haar op terugkomen?” etc, etc….
Gesprek 2:
“Mijn dochter heeft enorme driftbuien, ik weet niet meer hoe ik ermee om moet gaan, het lijkt wel steeds erger te worden.”
“Ach, dat is vervelend. En wat zou je graag anders willen?”
“Nou, vooral dat het niet zo hoog oploopt, dat is nu echt heel rot, dat ik haar niet kan helpen, geen contact met haar krijg.”
“Zijn er situaties waarin dat contact maken wel lukt? Heb je daar een voorbeeld van?”
“Ja, voor het slapen gaan is ze vaak wel heel aanhankelijk.”
“Ok, vertel daar eens wat meer over, wat doe jij dan waardoor het lukt om die intimiteit met elkaar te hebben?”
“Poeh… ja, wat is dat? Ik denk dat ik dan de rust heb om echt aandacht voor haar te hebben, ze lijkt dat fijn te vinden.”
“Aha, dat lijkt dus belangrijk. Die onverdeelde aandacht… Hoe zou je dat kunnen inzetten in die lastige situaties?” etc, etc…
Andere vragen stellen
Een oplossingsgerichte mindset maakt dat je dus andere vragen stelt. Het resultaat is vaak dat de ander zich bewust wordt van mogelijkheden, geactiveerd wordt om verder na te denken over de positieve ervaringen die er ook (altijd) te vinden zijn en dat geeft een ander gevoel.
Je kunt er in alle situaties mee oefenen, in gesprek met een cliënt, of thuis met je kind of partner, met een vriendin.
Meer informatie
Voor ouders die zich meer willen verdiepen:
Voor professionals die er meer over willen weten: