25/3/2025
Op 12 maart 2025 vond een commissiedebat plaats, onder andere over de afbouw van interlandelijke adoptie en de mogelijke overdracht van afstandsdossiers naar het Nationaal Archief. Dit debat volgde op eerdere moties en kamerbrieven. Het commissiedebat werd voorgezeten door Michiel van Nispen en viel onder de portefeuille van Justitie & Veiligheid. Het debat ging over personen- en familierecht.
Afbouw interlandelijke adoptie
De meeste partijen steunen de afbouw van interlandelijke adoptie. Ze willen consistent beleid en vinden dat de motie om te stoppen uitgevoerd moet worden. De SGP stelt echter dat stoppen met adoptie juridisch niet mogelijk is zolang de huidige wet (WOBKA) van kracht is. Ze wijzen op internationale verdragen die adopties moeten faciliteren.
Reactie van de staatssecretaris
De staatssecretaris benadrukte dat het perspectief op adoptie is veranderd en dat goede opvang in het land van herkomst ook een vorm van kinderbescherming is. Hij wil de WOBKA aanpassen omdat de kans om een kind te adopteren erg klein geworden is doordat interlandelijke adoptie afgebouwd wordt.
Ook is er gesproken over draagmoederschap, waarbij aangegeven werd dat het belang van het kind altijd voorop moet staan. Er moet een zorgvuldige afweging worden gemaakt tussen de rechten en belangen van alle betrokkenen, inclusief de draagmoeder en de wensouders. In de zomer van 2025 volgt een reactie op het WODC-onderzoek over draagmoederschap en stappen voor vervolg.
Toegang tot afstandsdossiers
Onder andere de VVD, SP en GL-PvdA pleiten voor onbeperkte toegang tot afstandsdossiers voor binnenlands geadopteerden. De PVV wil dat het inzageproces eenvoudiger wordt volgens de archiefwet. Er wordt gesproken over de eventuele overdracht van dossiers naar het Nationaal Archief. Ook wordt er gesproken over de mogelijkheid voor afstandsmoeders om informatie aan hun dossier toe te voegen.
Reactie Fiom op overdracht afstandsdossiers
Momenteel beheert Fiom een groot aantal afstandsdossiers. Graag willen we een aantal zaken verduidelijken naar aanleiding van het commissiedebat:
- Informatie toevoegen door afstandsmoeders: tijdens het debat werd aangegeven dat het belangrijk is dat afstandsmoeders informatie kunnen toevoegen aan dossiers. Bij Fiom is dit mogelijk.
- Begeleiding: Fiom biedt momenteel begeleiding bij dossierinzages, wat vaak als waardevol wordt ervaren en waar vrijwel altijd gebruik van wordt gemaakt. Als de dossiers naar het Nationaal Archief gaan, dan zal deze specifieke begeleiding niet meer beschikbaar zijn.
- Zoekacties: de informatie uit dossiers biedt vaak aanknopingspunten bij zoekacties. Als de dossiers naar het Nationaal Archief gaan, dan wordt het een stuk lastiger om zoekacties succesvol uit te voeren. Er wordt dan namelijk geen kopie meegegeven waardoor Fiom relevante informatie mist voor zoekacties. Als een dossier een aanknopingspunt biedt, dan vraag een cliënt vrijwel altijd aan Fiom om ook een zoekactie te starten.
- Belangenafweging: er wordt een belangenafweging gemaakt die zowel het recht op privacy van betrokkenen, zoals biologische ouders en adoptieouders, als het recht van het kind om zijn ontstaansgeschiedenis te kennen, respecteert. Het beleid is dat alle informatie wordt verstrekt, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om bepaalde gegevens niet te delen.