Meer donorkinderen dan afgesproken? Wat betekent dit voor jou als donor?
Sommige spermadonoren hebben zonder het te weten meer kinderen dan toegestaan. Vanaf het begin van de jaren negentig mocht sperma gebruikt worden voor maximaal 25 donorkinderen. Sinds 2018 is dat veranderd naar maximaal 12 gezinnen. Sommige klinieken hebben het sperma vaker gebruikt dan volgens de richtlijnen afgesproken was. Daardoor hebben sommige donoren meer dan 25 nakomelingen. Donoren met meer dan 25 donorkinderen worden ook wel massadonor genoemd.
Landelijke registratie van donorgegevens
Als je donor bent geweest bij een kliniek, sta je geregistreerd bij het College donorconceptie kunstmatige bevruchting (Cdkb). Sinds 1 april 2025 houdt Cdkb landelijk bij in welke klinieken een donor actief is. Ook oude gegevens zijn verzameld. Daardoor is duidelijk geworden dat sommige donoren vaker zijn ingezet dan richtlijnen aangaven. Van de 4684 donoren die geregistreerd staan, hebben 85 donoren meer dan 25 nakomelingen. Dat is 1,8% van het totale aantal donoren dat geregistreerd staat.
Denk je dat jij meer nakomelingen hebt dan afgesproken?
Bijvoorbeeld doordat je met andere donoren in contact bent gekomen die in dezelfde kliniek hebben gedoneerd en waarbij sprake is van een overschrijding van de aantallen. Of doordat je in de media hebt gehoord dat de kliniek waar jij bent geweest de richtlijn heeft overschreden. Dan kun je meer informatie opvragen over jouw donorschap en het aantal zwangerschappen dat is ontstaan.
Wat kan je doen als je meer wilt weten?
Neem contact op met de kliniek waar je destijds als donor actief bent geweest. Je kunt ook een verzoek indienen bij Cdkb. Je krijgt te horen of er in jouw situatie een overschrijding is van de richtlijn van 25 zwangerschappen. Ook krijg je te horen hoeveel zwangerschappen er geregistreerd zijn.
Er is sprake van een overschrijding van de aantallen
Je hebt van de kliniek of Cdkb gehoord dat je als donor vaker bent ingezet dan afgesproken. Dit kan veel vragen en zorgen oproepen. Bijvoorbeeld over het aantal nakomelingen en hoe je hier als donor mee om moet omgaan. Of hoe je je gezin hierover kunt informeren.
Te weten komen dat je als donor veel nakomelingen hebt, kan een onverwachte en emotioneel beladen situatie zijn. Deze handreikingen kunnen je op weg helpen om dit nieuws een plek te geven.
1. Laat het nieuws bezinken
Wanneer je te weten bent gekomen dat je meer nakomelingen hebt dan met je was afgesproken tijdens het doneren kan dit een schok zijn. Je hebt gedoneerd op basis van vertrouwen en duidelijke voorwaarden. De afspraken die zijn gemaakt zijn geschonden en dit kan boosheid en verwarring oproepen. Gun jezelf de tijd om te voelen wat het met je doet, en om na te denken over hoe je hier mee wilt omgaan.
2. Praat erover met iemand die je vertrouwt
Een vriend, familielid of partner kan je helpen met je gedachten ordenen. Als je het lastig vindt om de situatie uit te leggen volstaat het al om te zeggen: “Ik heb ooit onder bepaalde voorwaarden gedoneerd. Nu blijkt dat mijn zaad veel vaker is gebruikt dan afgesproken en dat er dus meer nakomelingen zijn dan ik had verwacht. Dat heeft veel impact en houdt me nu bezig.”
3. Omgaan met nakomelingen: richt je op wat je aankan
Donorkinderen geboren na 2004 hebben vanaf hun 16e verjaardag het recht om jouw gegevens (naam, geboortedatum en woonplaats) op te vragen. Daarnaast willen sommige donorkinderen graag in contact komen met hun donor. Misschien had je eerder al nagedacht over hoe je hiermee om zou gaan, maar verandert dit idee nu er meer nakomelingen zijn dan afgesproken. Dit kan overweldigend zijn. Het is goed om stil te staan bij wat je emotioneel aankan en je eigen grenzen hierin goed in het oog te houden.
4. Contact met andere donoren in dezelfde situatie
Je bent niet de enige die dit meemaakt en voor nieuwe, complexe, vragen komt te staan. Lotgenotencontact kan erkenning geven en praktische steun bieden. Het platform Priamos verenigt (anonieme) spermadonoren in Nederland om informatie, gevoelens en handelingsperspectief te delen.
5. Je beeld over je donaties mag veranderen
Misschien voelde je je eerder positief over je donatie en is dat nu veranderd. Misschien voel je meer verantwoordelijkheid dan eerder, of misschien juist frustratie en afstand. Je situatie is veranderd, dus mag je beeld over de donaties ook veranderen. Neem ruimte voor gedachten en emoties die eerder niet aan de orde waren en neem de tijd om te bedenken wat de rol als donor nu voor jou betekent.
6. Vertellen aan je partner
Het kan spannend zijn om je partner te vertellen over dat er meer nakomelingen zijn dan destijds met je was afgesproken. Je partner zal misschien bang zijn dat jouw betrokkenheid thuis verandert of is onzeker over wat jij wel of niet wil met eventuele contactverzoeken. Geef erkenning aan de emoties van je partner zonder de situatie te bagatelliseren. Je kunt bijvoorbeeld laten weten: “Wat er gebeurt is zal mijn betrokkenheid bij jou of het gezin niet veranderen, tegelijkertijd is het iets wat ik serieus wil nemen en ik zou graag samen willen nadenken over hoe we dit kunnen aanpakken.” Door samen open te praten over dit onderwerp ben je niet alleen transparant, maar staan jullie er beiden in deze situatie niet alleen voor.
7. Vertellen aan je wettige kinderen
Als je zelf ook kinderen hebt, kan dit nieuws ook een impact op hen hebben. Misschien maakt het vragen los of geeft het je kinderen onzekerheid over hun plek in jouw leven. Wees open over de situatie op een manier die past bij hun leeftijd en ontwikkeling. Je hoeft niet alles tegelijk te vertellen, maar eerlijk zijn over wat er speelt helpt om het onderlinge vertrouwen te houden. Een voorbeeld van hoe je dit kunt vertellen: “Er is iets onverwachts gebeurd toen ik andere mensen hielp om kinderen te krijgen. Het ziekenhuis heeft zich niet aan de afspraken gehouden en nu zijn er meer kinderen dat dat ik wist. Ik ben het zelf nog een plekje aan het geven, maar als jullie vragen hebben mogen jullie die altijd stellen.”
8. Omgaan met reacties van wettige kinderen
Geef ruimte aan de gevoelens van jouw kinderen, ook als die heel anders zijn dan jouw eigen gevoelens. Misschien vinden ze het spannend, grappig of zelfs helemaal niet interessant. Probeer hen zelf een beeld te laten vormen van de situatie en maak hen duidelijk: Jij blijft hun ouder, en deze situatie veranderd niets aan de band die jullie samen opgebouwd hebben.
9. Vertellen aan donorkinderen die je al kent
Als je al contact hebt met één of meerdere donorkinderen, wil je hen misschien ook vertellen dat er voor hen meer halfbroers- en zussen zijn dan afgesproken. Een voorbeeld van hoe je dit kunt vertellen: “Het blijkt dat mijn zaad veel vaker is ingezet dan afgesproken. Dat was voor mij een schok want ik was er vanuit gegaan dat er zorgvuldige grenzen waren. Ik weet nog niet precies wat dit allemaal betekent maar wil graag open zijn naar jou toe. Jij bent voor mij niet zomaar één van de velen. Tegelijkertijd moet ik ook even opnieuw mijn weg vinden in wat dit voor mij betekent en hoeveel contact ik aan kan. Ik wil daar graag open over blijven en als jij vragen hebt mag je die altijd stellen.”
Tot slot: het is een proces dat tijd kost
De bovenstaande beschreven handreikingen geven weer dat een situatie als deze verwarrend en al snel emotioneel beladen kan worden. Er zijn veel partijen bij betrokken die allemaal hun eigen onzekerheden, belangen en vragen hebben. Hoewel het niet altijd prettig is, mag dit proces ingewikkeld zijn en hoeft het niet meteen helder en opgelost te zijn. Juist wanneer je tijd neemt en dit proces zorgvuldig en bewust doorloopt, zul je deze nieuwe realiteit kunnen vormgeven op een manier die bij jou past.
Heb je behoefte aan ondersteuning?
Dan kun je gratis met Fiom in gesprek. Een professional van Fiom kan jou in één of twee gesprekken informatie geven, emotioneel ondersteunen en samen zoeken naar een aanpak die past bij jouw situatie. Mocht je in gesprek willen vul dan het contactformulier in of neem contact op via donorconceptie@fiom.nl of 088 126 49 72. We zijn bereikbaar van maandag tot en met donderdag van 9.00 tot 17.00.
