Wat motiveert spermadonoren om uit de anonimiteit te treden? Hoe is die motivatie ontstaan? Praten donoren met anderen over hun donatie? Fiom onderzocht dit aan de hand van de data van spermadonoren die zich registreerden in de Fiom KID-DNA Databank.
Samenvatting
Fiom, specialist afstammingsvragen, heeft onderzocht welke motieven belangrijk zijn voor anonieme spermadonoren om zich bekend te maken. Na inschrijving (2015-2017) in de Fiom KID-DNA databank hebben 179 mannen een vragenlijst ingevuld. De helft van de donoren benoemt motieven gericht op het belang van het donorkind, de andere helft geeft aanvullend motieven aan die gericht zijn op de donor zelf. De conclusies van het onderzoek geven informatie en handvatten om spermadonoren aan te moedigen zich bekend te maken.
Deze studie toont aan dat donoren effectief gemotiveerd kunnen worden tot het opheffen van hun anonimiteit door meer informatie over het bestaan van DNA-databanken, kennis over het belang van afstammingsinformatie voor donorkinderen en hun eigen nieuwsgierigheid naar de donorkinderen. Deze resultaten bevestigen bevindingen uit eerdere kleine studies. Wat deze studie uniek maakt is dat er nog nooit zo’n grote groep donoren werd onderzocht die staan ingeschreven in een DNA-databank. De Fiom KID-DNA Databank is naast een Engelse DNA-databank de enige ter wereld die zich op donoren en donorkinderen richt.
Aandacht voor het onderwerp helpt!
Een groeiend besef van het belang van afstammingsinformatie voor donorkinderen vergroot bij donoren de behoefte om hun anonimiteit op te heffen. Berichten in de media en kennis over het bestaan van de Fiom KID-DNA Databank motiveren donoren ook om zich bekend te maken. Zo was er een grote toename van inschrijvingen na de oproep in 2017 van oud-Minister Schippers van Volksgezondheid Welzijn en Sport. Zij riep donoren op om een tweede goede daad te verrichten door hun anonimiteit op te heffen en maakte het voor donoren mogelijk zich gratis in te schrijven.
Motieven om zich bekend te maken
De gemiddelde leeftijd van de donoren uit het onderzoek is 63 jaar, ze wonen vaak samen met een partner, hebben meestal eigen kinderen en zijn overwegend hoogopgeleid. De donoren zijn gevraagd naar hun motieven om zich bekend te maken. Ongeveer de helft van hen geeft motieven aan die alleen gericht zijn op het kind zoals: “Ik vind dat de kinderen die zijn verwekt met mijn zaad recht hebben op informatie.” De andere helft benoemt daarnaast ook de eigen nieuwsgierigheid zoals: “Ik wil weten of er kinderen zijn verwekt met mijn zaad.” Sommige donoren geven aan dat de geboorte van kinderen in het gezin van de donor de wensen en behoefte van donorkinderen meer invoelbaar maakt.
De studie laat zien dat openheid, media-aandacht en de erkenning van de overheid een positieve invloed heeft op de bereidheid van donoren om zich bekend te maken. Het is dus van belang om het onderwerp blijvend onder de aandacht te brengen om zo de anonieme donoren te bereiken die zich nog niet bekend hebben gemaakt.
Veel donorkinderen weten niet wie hun donor is
Er zijn in Nederland naar schatting 40.000 donorkinderen voor wie de toegang tot afstammingsgegevens niet vanzelfsprekend is. Zij zijn verwekt vóór 2004, het jaar waarin wettelijk werd vastgelegd dat donokinderen het recht hebben om de identiteit van de donor te kennen. De in 2010 samen met het Canisius Ziekenhuis opgerichte Fiom KID-DNA Databank maakt het mogelijk om verwantschap vast te stellen tussen donoren en donorkinderen.
Sophie Bolt, Diny Postema, Anouk van der Heij & A. Janneke B.M. Maas (2019) Anonymous Dutch sperm donors releasing their identity, Human Fertility, DOI: 10.1080/14647273.2018.1564156