20/12/2019 - Tekst: Angela Jans
Klinisch psycholoog Calder Rokosch heeft samen met dr. Lieke van Domburgh, senior onderzoeker en directeur Kwaliteit, Zorg en Innovatie bij zorgorganisatie Pluryn, onderzoek gedaan naar de effecten van Sherborne Samenspel bij kinderen in residentiële instellingen voor jeugdzorg. Veel van de hier opgenomen kinderen hebben te maken met complex trauma. De resultaten van dit onderzoek zijn dan ook van belang voor alle kinderen met complex trauma, dus ook voor hen die in een gezinssituatie wonen.
Lidwien Mineur, Sherborne Samenspel-begeleider bij Adoptievoorzieningen en in haar eigen praktijk AKKA, is heel blij met de conclusies van Rokosch en Van Domburgh: “Verbinding, hechting begint met aanraking. Ik weet het, ik voel dat het werkt, maar nu is het ook wetenschappelijk bewezen en dat is ontzettend fijn.”
Volgens Rokosch heeft het onderzoek aangetoond dat Sherborne Samenspel een beloftevolle interventie is om het kind zich beter gezien en begrepen te laten voelen. “Spelen is voor ieder kind belangrijk. Dat kan een gevoel van veiligheid opleveren, wat dan weer herstel van complex trauma bevordert. Tegelijk pleiten de resultaten voor het regelmatig herhalen van de spelactiviteiten”, aldus de klinisch psycholoog.
In de training ‘Zorgen voor getraumatiseerde kinderen’ leren groepsleiders bij Pluryn, de organisatie waarvoor hij werkt en waar het idee voor het onderzoek ontstond, hoe belangrijk het is een klimaat te scheppen dat is afgestemd op de behoeften van de kinderen in de behandelgroep. Een van die behoeften is spel, maar het spelaanbod liet te wensen over, realiseerden de pedagogisch medewerkers zich, en ze vroegen zich af hoe ze spel effectief konden inzetten. Daarop werd Sherborne Samenspel als mogelijk geschikte interventie geïntroduceerd en bestudeerd.
Rokosch: “Het onderzoek was specifiek gericht op de samenhang tussen Sherborne Samenspel en de ontwikkeling van sensitiviteit van pedagogisch medewerkers in de instelling. Het gaat hier dus niet om kinderen in gezinssituaties of adoptiekinderen, maar op basis van eerder onderzoek en in algemene termen kun je wel stellen dat de methode leidt tot een betere afstemming van de opvoeder/verzorger op het kind. Sherborne Samenspel zorgt ervoor dat het voor de opvoeders duidelijker wordt wat de wensen en behoeften zijn van het kind. Daar is bij de opvoeders een bepaalde mate van mentaal bewustzijn voor nodig, die door deze methodiek wordt versterkt. Deze interventie is uitermate geschikt voor situaties waarbij de relatie tussen kind en ouder of verzorger onder druk staat.”
Volgens Rokosch maakt de leeftijd van het kind niet uit bij Sherborne Samenspel. De therapie is in alle gevallen hechtingsbevorderend. “Bij jonge kinderen kun je dat gebruiken om de hechting op te bouwen. Bij oudere kinderen is het meer curatief, geschikt bij het weer opnieuw leren hechten. Preventief en curatief loopt bij deze behandeling door elkaar heen. Door Sherborne Samenspel voorkom je in alle gevallen vaak problemen op latere leeftijd.”
Aanleiding voor het onderzoek was dus de vraag van pedagogisch medewerkers naar een geschikte spelvorm die gebruikt kon worden in de groepen. “We zijn bij Sherborne Samenspel uitgekomen omdat we wisten dat het specifiek is gericht op het verbeteren van de hechtingsrelatie tussen ouder en kind. En dat is cruciaal. De grap is bovendien: het is heel simpel en het werkt. Je laat bijvoorbeeld een kind op je voeten staan en loopt ermee naar de overkant van de kamer. Of je gaat met je handen letters tekenen bij elkaar op de rug om een woord te raden. Of je kruipt onder elkaar door. Er zijn allerlei varianten te verzinnen, maar waar het om draait is lichamelijk contact in combinatie met plezier beleven. Dat is belangrijk om gehechtheid vanuit de basis op gang te krijgen. En al is het contact met een groepsleider in een residentiële instelling tijdelijk, de kinderen profiteren van een goede en veilige relatie met hun opvoeder.”
Op basis van het onderzoek adviseert Rokosch onder meer de sessies definitief op te nemen in het behandeltraject van de instelling: “Het is raadzaam de interventie in te bedden in de behandelstructuur, waarbij de nieuw opgenomen kinderen met hun mentor bij de start van het traject Sherborne Samenspel gaan doen.”
Sherborne Samenspel
Adoptievoorzieningen heeft Sherborne Samenspel specifiek ontwikkeld en afgestemd op adoptieouders en hun kind(eren). Voor een optimaal resultaat wordt het altijd in combinatie met video-interactiebegeleiding aangeboden.
Bij Sherborne Samenspel worden eenvoudige bewegingsoefeningen gedaan die het kind en zijn ouder(s)/verzorger(s) helpen zich te concentreren en te richten op het eigen lichaam. De oefeningen helpen het kind om naar zijn lichamelijke sensaties te ‘luisteren’. Het kind wordt zich zo bewust van de mogelijkheden en beperkingen van zijn lichaam. Zo groeit het zelfvertrouwen.
Door te experimenteren met verschillende vormen van interactie ervaart het kind hoe het is om zich over te geven aan zorg, samen te werken of zijn eigen kracht te laten zien. Via bewegingservaringen krijgt het stilaan greep op begrippen als ruimte (ver en dichtbij, groot en klein) en tijd (snel en traag, ritme).
