Over DNAzaten
DNAzaten is de podcast van Jelmer en Juul, donorkinderen van gynaecoloog Jan Wildschut die in de jaren tachtig en negentig zijn eigen zaad gebruikte bij vruchtbaarheidsbehandelingen. Jelmer en Juul begonnen de podcasts om op deze manier hun halfbroers en -zussen te leren kennen. Dit is nu uitgegroeid tot een podcast voor en door donorkinderen en ouders van donorkinderen. Ze hebben inmiddels meer dan vijftig halfbroers en -zussen.
Margreet vertelt over haar ervaring als donorkind. Haar leven en dat van haar vriend stond op zijn kop toen ze allebei een DNA-test deden.
Ik ben alleen met mijn moeder opgegroeid. Mijn ouders zijn eigenlijk al zo lang als ik weet uit elkaar. Mijn vader is er daarna niet meer geweest. Alleen nog een paar keer contact gehad. Ik vond het concept 'vader' altijd heel abstract. Bij vriendinnetjes thuis zag ik dat ook gewoon als ‘een man’ in huis. Ik weet al mijn hele leven dat ik donorkind ben. Ik kan me ook niet herinneren dat mijn moeder dat verteld heeft, voor mij was het altijd al zo.
Margreet: “Ik heb wel eens gefantaseerd wie de donor kon zijn, maar voor mij kon dat echt iedereen zijn.”
Ik heb wel eens gefantaseerd over wie de donor kon zijn, maar voor mij kon dat echt iedereen zijn. Kinderen vroegen het ook niet, want het feit dat ik zonder vader opgroeide was destijds een veel groter ding dan het feit dat je van een donor was. Tijdens mijn puberteit en studententijd heb ik er niet over nagedacht, omdat de verwachting van mijn moeder altijd was dat ik er nooit achter zou komen wie de donor is. Dat was gewoon anoniem, dus dat antwoord was voor mij een vraagteken. Tuurlijk vond ik het wel jammer, want ik had wel willen weten wie het was. Maar daar bleef het dan ook bij, want verder kon ik daar ook niet veel mee. Dat was gewoon hoe het was.
De internationale databank
Ik had weleens in een tijdschrift gevonden dat er manieren waren via Fiom dat je iets kon opsturen, maar het was altijd vrij abstract en kostte ook wel geld. Dat vond ik eigenlijk zonde, want ik dacht ik ga toch niks vinden. De kans was voor mij echt nul. Tot het op een gegeven moment gratis werd, toen dacht ik laat ik het maar gewoon doen. Niks te verliezen. Zo zie je dat een beleidskeuze (politieke keuze) zorgt voor mensen die aan elkaar gekoppeld worden. Er kwam alleen niets uit, zoals ik al verwachtte. Uiteindelijk kwam ik bij een internationale databank terecht.
Margreet: “Ik heb er nooit bij stilgestaan dat ik halfbroers en -zussen kon hebben.”
Ik kreeg niet veel later een mailtje binnen met de uitslag: 100% match. Een halfbroer? Ik heb er nooit bij stilgestaan dat ik halfbroer en -zussen kon hebben. Ik wist dat er ergens iemand moet rondlopen die mijn biologische vader is, zonder er rekening mee te houden dat hij meer kinderen verwekt zou hebben. Toen ik een foto van mijn halfbroer opzocht op Facebook schrok ik me rot. Ik dacht: dat ben ik. Zoveel herkenning en gelijkenis. Ik heb hem toen een bericht gestuurd. Eerst twijfelde ik nog, want nu ga ik het leven van die jongen overhoop halen. Ik heb wel tien keer dat bericht getypt. In een reactie kreeg bleek het nogal een verhaal: we zijn met nog meer kinderen. Ik snapte er niks van, maar de onvermijdelijke vraag of hij dan ook wist wie de donor was volgde wel snel. Hij stelde voor om te gaan videobellen.
Ik was flabbergasted tijdens het gesprek. Je hoofd doet gewoon echt even niks meer. Ik heb het natuurlijk met mijn moeder weleens gehad over het traject wat mijn ouders hebben doorgelopen om mij te krijgen. Dat was best lang geweest, ik geloof 4,5 jaar. Ze had het altijd over een hele fijne en betrokken arts. Hij had echt oog voor de mens. Hoe kan het dat diegene nu mijn donor is en hoe ga ik dit aan mijn moeder vertellen? Het was ongeveer een halfjaar voordat het in de media bekend werd toen ik erachter kwam. Ik vond het wel fijn dat het toen nog niet naar buiten was. Dat het echt nog van mij (ons) was. Om even tot mezelf te komen. De dag dat het uitkwam zat ik bij Op1. Het was een hele surrealistische dag. Je weet dat het gaat komen, maar je weet ook totaal niet wat die publicatie gaat doen. Het nieuws ontplofte en er kwamen mediaverzoeken, maar ook heel veel ongenuanceerde meningen van mensen. Terwijl ze echt geen idee hebben. Geen idee van wie wij zijn en wie de personen erachter zijn. Wij hebben hier ook niet voor gekozen.
Margreet: “Niet alleen ik, maar ook mijn vriend bleek donorkind te zijn.”
Anders hadden ze het niet verteld
Ik deed mijn DNA-test tegelijk met mijn vriend. Niet alleen ik, maar ook mijn vriend bleek ineens donorkind te zijn. Ik wist het al mijn hele leven natuurlijk, maar hij had geen idee. In verband met de lockdown gingen we videobellen en ik zag mijn schoonmoeder wel een beetje vertrekken. Zij wisten wel dat ik donorkind was, maar mijn vriend liet tussendoor vallen dat hij ook een test had gedaan. Ze reageerden tijdens dat gesprek verder eigenlijk alleen op mijn verhaal.
Snel nadat we hadden opgehangen belde de moeder van mijn vriend terug om te vragen of we thuis waren, want ze waren onderweg naar ons. Ze kwamen binnen met betraande gezichten. Maar we waren eigenlijk nog helemaal in shock van mijn eigen verhaal, dus hadden geen idee wat er aan de hand was. Eenmaal binnen vertelde ze dat mijn vriend ook van een donor was. We hebben niks gezegd en zij zeiden ook niks meer, ze stonden op en gingen weg. We hebben elkaar aan zitten kijken en onze schouders opgehaald en hadden verder echt geen idee. Ze hadden het niet verteld als er geen uitslag aan zat te komen van mijn vriend. Hij had het zelf wel kunnen uitvinden aan de hand van zijn DNA-uitslag. Er komt namelijk een genetische afwijking voor in hun familie aan de vaderskant. Dat heeft hij van zijn donor meegekregen. Dat kwam er ook nog even bij. Zijn halfzussen zijn daarachter gekomen, doordat ze borstkanker kregen en het ziekenhuis de uitslag kreeg dat het een genetische variant was die niet bij hun moeder in de familie zat.
Margreet: “In aanloop van mijn eigen zwangerschap zijn we zelf nog gaan onderzoeken of er een genetische afwijking is. Maar zijn ouders wisten eigenlijk al dat dit helemaal niet relevant was. Dit geeft echt het belang aan van het vertellen dat je kind van een donor is, vind ik.”
We hadden het gewoon begrepen
Mijn vriend was natuurlijk boos. Alleen al gezien de gezondheidsrisico’s bij hem. Dat heeft wel invloed gehad op de familieband. Het hebben van een geheim en voor iemand besluiten dat je dingen niet weet hebben veel invloed. En er waren zat momenten waarin mijn schoonouders het konden vertellen. Mijn vriend is zijn oudere broer verloren aan een erfelijke afwijking, omdat zij ook beide dragers zijn van een afwijkend gen. Dat was ook de reden dat zij het traject zijn ingegaan van een donor. Wat echt een hele legitieme reden is, waarvan wij vinden dat ze dat gewoon hadden moeten vertellen. Dat hadden we hartstikke begrepen.
In aanloop van mijn eigen zwangerschap zijn we zelf nog gaan onderzoeken of er een genetische afwijking is. Maar zijn ouders wisten eigenlijk al dat dit helemaal niet relevant was. Dit geeft echt het belang aan van het vertellen dat je kind van een donor is, vind ik. Kan je het ze kwalijk nemen? Want het geeft wel aan hoe veel druk er op ouders stond vroeger om het niet te vertellen. Dat is bij hun ook echt gebeurd, ze hebben letterlijk een contract moeten tekenen om het niet te vertellen. Mijn moeder heeft die druk ook ervaren, maar toch een andere keuze gemaakt. Zij is er vanaf het begin open over geweest. Ik denk dat het voor haar makkelijker was, omdat mijn opvoedvader uit beeld was. Ik heb mijn hele leven geweten dat ik donorkind was, maar sinds ik weet wie de donor is, heeft het me rust gebracht. Niet meer de vragen, niet meer op straat denken ‘ben jij het?’. Het geeft me echt veel meer rust.
* Dit ervaringsverhaal is geschreven vanuit een persoonlijke ervaring, dit kan voor iedereen anders zijn.
