Heb je als man te maken met een ongewenste of ongeplande zwangerschap? Veel mannen willen graag samen met de vrouw een beslissing nemen over de zwangerschap en in veel gevallen gebeurt dit ook. Wanneer de vrouw aangeeft dat zij dit niet in overleg wil doen of een ander besluit wil nemen dan jij, dan is het goed te weten dat hierin het (wettelijke) zelfbeschikking van de vrouw bepalend is. Zij is degene die uiteindelijk het besluit neemt. Daardoor kun je als man in een situatie komen waar je geen controle hebt over een belangrijk deel van je leven. Maar dat betekent niet dat je geen rol hebt of dat het je niets doet.
Dat abortus alleen een vrouwenonderwerp is, is een veelvoorkomende misvatting. Ruim 6% van alle Nederlandse mannen is ooit betrokken geweest bij een zwangerschapsafbreking. En daarmee is abortus óók een mannenzaak.
De ontdekking van een ongewenste of ongeplande zwangerschap kan zowel bij de man als bij de vrouw een schok teweeg brengen. Er kan sprake zijn van ongeloof, paniek, verdriet, onmacht en boosheid. Bij een besluit over het afbreken van de zwangerschap is de man niet altijd betrokken. Soms is hij niet meer in beeld of kiest de vrouw ervoor om hem niet over de zwangerschap te vertellen. Toch voelen veel mannen zich mede verantwoordelijk voor het nemen van een besluit.
Het feit dat de vrouw uiteindelijk het besluit maakt over de zwangerschap, kan positieve en negatieve gevoelens oproepen bij de man. Dit kunnen gevoelens over de zwangerschap zijn of gevoelens van machteloosheid en controleverlies.
Vragen die mannen vaak stellen zijn:
- Heb ik nu of in de toekomst een kinderwens? En hoe denkt zij daarover?
- Wat verwacht ik van het vader worden?
- Hoe weet ik of ik klaar ben om vader te worden? Wat is daarvoor nodig?
- Zijn de omstandigheden geschikt (financiën, huisvesting, leeftijd en levensfase)?
- Wil ik mijn vrijheid en toekomstplannen opgeven?
- Wat betekent een kind voor de relatie?
- Wat heb ik een kind te bieden (materieel en/of emotioneel)?
- Wil, kan, en/of durf ik die verantwoordelijkheid nu aan?
- Kan ik een kind net zo’n fijne of een betere jeugd geven dan ikzelf heb gehad?
Het zou kunnen dat het besluit ook andere dingen in beweging zet. Soms worden onopgeloste onderliggende problemen door de situatie van een ongewenste zwangerschap zichtbaar. Bijvoorbeeld problemen in de relatie, onverwerkte (eerdere) seksueel geweld-ervaringen, of het verlies van een dierbare.
Het besluit over een ongewenste zwangerschap wordt uiteindelijk genomen door de zwangere vrouw, maar heeft zeker ook effect op jouw leven.
Verschil in besluitvorming tussen man en vrouw
Voor veel mannen staat het behoud van de relatie centraal. Daarnaast kun je bezig zijn met het kind dat er al dan niet gaat komen en de omstandigheden waarin het geboren gaat worden. De zwangerschap zelf staat vaak verder van je af, terwijl deze voor de vrouw al heel erg aanwezig is, zowel emotioneel als lichamelijk.
De meeste mannen willen graag snel een besluit nemen: het kan maar duidelijk zijn. Overwegingen gebaseerd op verstand (en niet op gevoel) lijken vaak de doorslag te geven. Vrouwen wikken en wegen vaak langer, deels doordat zij degene zijn die zwanger zijn en de uiteindelijke beslissing moeten nemen. Meer informatie hierover lees je in het artikel Hoe kom je tot een besluit?
Hoewel de vrouw uiteindelijk de beslissing neemt, adviseert Fiom om – voor zover mogelijk – de man ook te betrekken bij de besluitvorming. Dit helpt vaak bij het verwerken van het besluit op een later moment.
Hulp in het keuzeproces
Ook mannen willen betrokken zijn bij de keuze over een zwangerschap en eventuele gevolgen hiervan. Fiom biedt informatie en oefeningen bij de keuze over een ongewenste zwangerschap. In onze online omgeving 'Zwanger, wat nu?' kun je gratis oefeningen doen die je kunnen helpen om tot een besluit te komen. 'Zwanger, wat nu?' bevat speciale oefeningen voor mannen.
Informatie over de online module Zwanger, wat nu?
Voor meer informatie over besluitvorming kun je de brochure 'Zwanger, wat nu?' downloaden. Deze brochure geeft informatie over keuzemogelijkheden besluitvorming en de hulp die hiervoor beschikbaar is. Het bevat ook ervaringsverhalen van mannen en vrouwen.
Download brochure 'Zwanger, wat nu?'
Hoe ga je om met een abortus?
Over het algemeen verwerken mannen ingrijpende gebeurtenissen anders dan vrouwen. Dat geldt ook voor het omgaan met een abortus. Na de abortus gaan de meeste mannen weer over tot de orde van de dag. Ze praten er weinig over of doen dat pas als ze er 'overheen' zijn. Veel mannen zijn gewend om problemen zelf op te lossen en doen minder snel een beroep op een hulpverlener.
In een relatie kan een abortus lang doorwerken, zeker als de man en vrouw het niet eens waren over het besluit. Er kan sprake zijn van (onuitgesproken) verwijten, de verantwoordelijkheid kan bij de ander worden gelegd. Ook na een besluit waar beide partners zich in konden vinden, kan de behoefte om erover te praten of het verwerken van het besluit verschillen. Het kan voor beiden lastig zijn om met die verschillende behoeften om te gaan.
Klachten bij mannen na een abortus
Het kan voorkomen dat mannen na een abortus problemen krijgen met hun geloof, met hun visie op het leven en/of met wat ze vanuit hun opvoeding hebben meegekregen. Voor een aantal mannen geldt dat ze in een rouwproces terecht komen: ze waren op weg vader te worden en die weg werd afgesloten. Gevoelens van bijvoorbeeld spijt en schuld kunnen bovenkomen. Het kan ook zijn dat een abortus een eerder geleden verlies weer naar boven brengt. Dit kan klachten verergeren.
Voorbeelden van klachten die mannen ervaren:
- Lichamelijke problemen
- Seksuele problemen
- Problemen met de familie, met werk en/of opleiding
- Emotionele klachten (zoals spijt en schuld)
- Relatieproblemen
Uit het onderzoek 'Seksuele gezondheid in Nederland 2009' (bron: Rapport Seksuele gezondheid in Nederland 2009) blijkt dat 37% van de mannen achteraf nog last heeft van het feit dat er een abortus heeft plaatsgevonden. Uit het onderzoek komt naar voren dat klachten bij mannen onder andere te maken hebben met de besluitvorming: was de abortus een gezamenlijke keuze of is er een beslissing genomen waar ik geen invloed op had?
Klachten kunnen vlak na de abortus optreden, maar ook op een later moment.
Hulp bij het verwerken van een abortus
Wil je graag ondersteuning bij de verwerking van een abortus? In Nederland is er een netwerk van gespecialiseerde hulpverleners met wie je persoonlijk in gesprek kunt. Meer informatie en een overzicht van deze hulpverleners vind je op de website van het Informatiepunt Onbedoelde Zwangerschap. Je kunt ook direct contact opnemen met Fiom.
Lees- en luistertips
Er is een aantal boeken en podcasts gemaakt over mannen en ongewenste zwangerschap en abortus. We zetten er een aantal op een rij:
