In de periode 2016-2021(1) hebben 111 vrouwen hun kind afgestaan ter adoptie. Het was niet altijd mogelijk om de biologische vader(2) van het kind hier bij te betrekken. De begeleidende instanties bespreken altijd met de vrouw waarom contact met de biologische vader belangrijk is. Het streven is om in ieder geval zijn naam in het dossier op te nemen, opdat het kind later kan achterhalen wie hij is. Als hij op de hoogte is gesteld, weet hij dat er een kind van hem op de wereld is gezet en wordt hem de mogelijkheid geboden er bij betrokken te zijn. Dat de biologische vader weet van zijn of haar bestaan kan helpend zijn voor het afgestane kind als het later contact wil zoeken.
In onze factsheet over de biologische vader is een kort overzicht te zien van informatie uit onze registratie hierover. Het overzicht laat zien dat één op de vier biologische vaders van het kind betrokken was bij het besluit tot afstand ter adoptie. In dit artikel geven we meer beeld bij de cijfers.
Op de hoogte van de zwangerschap
Lang niet alle biologische vaders weten van de zwangerschap of het besluit tot afstand ter adoptie. In de periode 2016-2021 was ruim 40% van de mannen niet op de hoogte. Van een deel van hen was de naam niet bekend. Een vrouw van 26 jaar vertelt:
‘Ik heb op een festival iemand ontmoet en seks met hem gehad. We hebben geen gegevens uitgewisseld en elkaar daarna nooit meer gezien. Ik heb zo goed als mogelijk nu een beschrijving van hem gegeven, wat ik mij nog van hem herinner. Ik begreep dat dat bij het zoeken naar biologische ouders vaak een eerste vraag van een kind is: hoe zien mijn ouders er uit, van wie heb ik mijn krullen. Dat snap ik wel.’
Daarnaast was een nare ervaring met de biologische vader de meest voorkomende reden voor de vrouw om hem niets te vertellen. Hij had bijvoorbeeld tijdens de relatie geweld gebruikt of er mee gedreigd, er was sprake van drugsgebruik, sommige vrouwen waren zwanger door een verkrachting. Een vrouw van 32 jaar vertelt:
‘Hij heeft zich gewelddadig gedragen en gedreigd mijn eerste kindje te kidnappen. Ze hebben hem een straatverbod opgelegd. Ik wil nooit meer iets met hem te maken hebben.’
Een aantal keren was de vrouw zwanger van een ander dan haar huidige partner en wilde ze daarom de biologische vader niet op de hoogte stellen. Ze was zwanger geraakt in een vorige relatie die al een tijdje was beëindigd of ze werd zwanger van een ander tijdens haar huidige relatie. Daarnaast zijn sommige mannen niet op de hoogte gesteld omdat de vrouw hem niet vertrouwde, niet wilde dat hij zich er mee ging bemoeien of het voor iedereen geheim wilde houden. Een vrouw van 25 jaar vertelt:
‘Ik was blij dat ik de relatie beëindigd had, het is allemaal zo moeizaam geweest. Toen ik ontdekte dat ik zwanger was, wilde ik echt niet weer met hem in contact. Mijn begeleider vertelde over kinderen die na hun adoptie behoefte hadden om meer te weten over hun biologische ouders, Dat kinderen recht hebben op afstammingsgegevens, dat ze het nodig hebben voor de ontwikkeling van hun identiteit. Ik heb erover nagedacht en heb nu zijn naam laten opnemen in het dossier. En ik heb een beschrijving van zijn uiterlijk gegeven. Dat is wat ik voor nu kan doen.’
Niet betrokken bij het besluit
In drie van de vier[3] situaties was de biologische vader niet betrokken bij het besluit tot afstand ter adoptie. Een deel van deze mannen was niet op de hoogte, maar een deel wél. Waarom waren zij dan niet betrokken bij het besluit? De meest genoemde reden is dat zij dat zelf niet wilden. Ze zeiden dat ze er niets mee te maken wilde hebben of haakten af en reageerden niet meer. Zo meldt een hulpverlener:
‘Mevrouw geeft aan dat zij de verwekker op de hoogte heeft gebracht van de zwangerschap, maar dat hij daarna nooit meer iets van zich heeft laten horen.’
Ook kwam het voor dat de biologische vader de vrouw niet geloofde. Een vrouw vertelt:
‘Ik heb het hem later wel verteld maar hij ging er niet op in en dacht dat het niet waar was. Hij zag het als een smoesje van mij om weer met hem in contact te komen.’
Soms wilde de vrouw zelf niet dat hij er bij betrokken werd, zoals een arbeidsmigrante van 33 jaar vertelde:
‘Ik ben zwanger van een man die tijdelijk in hetzelfde huis woonde als ik en bij hetzelfde bedrijf werkte. Ik heb hem gezegd dat ik zwanger ben en dat ik kies voor adoptie. Oké, zei hij. Ik ken hem nauwelijks, ik wil niet dat wij dit samen allemaal moeten bespreken. Ik wil alles zo veel mogelijk geheim houden. Ik woon en werk inmiddels ergens anders.’
Niet altijd is uit de gegevens te halen waarom de biologische vader niet betrokken was of de vrouw zijn betrokkenheid niet wilde. Een hulpverlener vertelt haar ervaring:
‘Dat hij wel op de hoogte is maar verder niet betrokken is, heeft vooral te maken met de verstandhouding tussen de twee mensen. De verbinding met elkaar is niet groot of niet groot meer omdat bijvoorbeeld de relatie uit is en er verder geen contact meer gewenst is. Er kan sprake zijn van een nare ervaring in de relatie, bijvoorbeeld zij kan zich bedreigd voelen door hem of hij kan zich bedrogen voelen door haar.’
Het wel of niet betrekken van de biologische vader bij het besluitvormingsproces is een belangrijk onderwerp van gesprek tijdens de begeleidingsgesprekken, ook in de drie maanden bedenktijd na de geboorte van het kind. Een hulpverlener vertelt hierover:
‘Of ik de vader spreek ligt eraan. Als hij ervan op de hoogte is, zal ik hem zeker willen benaderen, maar dat overleg ik altijd met de moeder. Het liefst voer ik gesprekken met hen samen, het is tenslotte ook zíjn kind. Ik heb bijvoorbeeld een meisje begeleid waarvan de relatie uit was. Zij kwam hier op intakegesprek en zei: ‘Hij weet het wel maar wil er niks mee te maken hebben.’ Ze wilde hem er daarom niet verder bij betrekken. Ik heb haar uitgelegd dat ik het belangrijk vind hem ook te spreken, om te horen hoe hij over de zwangerschap denkt en over zijn rol in de toekomst. Toen hebben we toch een paar gesprekken samen met hem gehad.’
Wél betrokken bij het besluit
In één op de vier situaties waarin een kind werd afgestaan ter adoptie was de biologische vader wél betrokken bij het besluit. Meestal betrof dit ouders die een relatie met elkaar hadden, al dan niet samenwonend. Zij waren het er over eens dat ze het kind geen goede toekomst konden geven gezien hun levensomstandigheden. Soms had de partner moeite met de keuze van de vrouw maar ging mee in wat zij wilde. Een enkele keer betrof het een geplande zwangerschap waarbij het kind gehandicapt bleek.
Eén op de vier lijkt misschien weinig, maar rond de eeuwwisseling was één op de twintig van de biologische vaders betrokken. Het percentage is dus duidelijk gestegen
[1] Inmiddels hebben we vanuit de Landelijke Afstand ter Adoptie Registratie gegevens over zes jaar.
[2] Er zijn situaties waarin mogelijk de term ‘verwekker’ passender zou zijn, bijvoorbeeld als er sprake is van verkrachting of als de biologische vader nergens bij betrokken wil zijn. Deze term doet in andere situaties de biologische vader tekort, vandaar dat we toch kiezen voor de term ‘biologische vader’ of soms voor ‘de man’.
[3] Dit lijkt weinig maar is meer dan 20 jaar geleden, toen was de biologische vader betrokken bij één op de 20 situaties.
