Fiom Adoptievoorzieningen biedt de mogelijkheid van een consult op school of kinderdagverblijf. Aan de hand van jouw vraag en de vraag van de leerkracht of begeleider, kijken we naar de sociale en emotionele ontwikkeling van jouw kind. Wat heeft jouw kind op dit moment nodig om beter te kunnen functioneren? We pleiten ervoor een schoolconsult in een vroeg stadium aan te vragen en eventueel te herhalen. Een nieuw schooljaar betekent immers vaak een nieuwe leerkracht. Deze overgang kan (wederom) stressvol zijn voor een adoptiekind.
Vinger aan de pols
Regelmatige afstemming tussen ouders, leerkracht, intern begeleider en een adoptiedeskundige is belangrijk. De ervaring is dat adoptiekinderen hun ontwikkelingsachterstanden hierdoor beter kunnen inhalen. Een onderdeel van een schoolconsult is het bespreken van de voorgeschiedenis van het kind. Meer inzicht in deze voorgeschiedenis helpt om gedrag beter te kunnen begrijpen. Ook tips en voorbeelden helpen een leerkracht een positieve band met een kind op te bouwen. Ze zijn toepasbaar op de onderwijsbehoeften van adoptiekinderen maar ook op andere kwetsbare kinderen. Denk aan kinderen die een lastige thuissituatie meemaken, die veel te vroeg geboren zijn of aan pleegkinderen.
Invloed van vroegere ervaringen
Kinderen hebben al heel wat meegemaakt voor ze geadopteerd worden. Ze zijn afgestaan, verwaarloosd en hebben vaak meerdere verzorgers gehad. Veel kinderen hebben een periode in een kindertehuis gewoond. Een schoolklas kan aan een tehuis doen denken, een gevoel van onveiligheid triggeren en bepaald overlevingsgedrag oproepen. Ook kunnen kinderen traumatische ervaringen in de relatie met gehechtheidsfiguren, zoals bijvoorbeeld ouders of verzorgers, hebben gekend. Ervaringen die voor het kind verdrietig of eng waren, kunnen tot angst en negatieve overtuigingen leiden, zoals ‘ik ben alleen’, of ‘ik moet alert zijn.’ Dit alles kan nog lang doorwerken op de leerprestaties.
Signaalgedrag
Het is belangrijk gedrag goed te kunnen lezen. Een getraumatiseerd kind wordt niet zelden als vermoeiend of zelfs lastig ervaren. Reacties en gedrag kunnen namelijk vreemd en onlogisch lijken. Veel is toe te schrijven aan onvoldoende basisveiligheid en basisvertrouwen. De stress die dit met zich meebrengt, uit zich op verschillende manieren:
- werkhouding: opstartproblemen en moeite met overzicht en ordenen (executieve functies)
- concentratie en motivatieproblemen (snel afgeleid, over-alert, dingen niet afmaken)
- van slag als iets anders dan anders gaat, snel uit balans
- zelf controle willen houden
- gevoelig voor overgangssituaties
- klampen of vermijden (leerkracht en/of klasgenoten): afstemming is lastig
- ene dag iets wel kunnen, andere dag niet meer
Aanpak in de klas
Adoptiekinderen hebben meer dan een ‘gemiddeld’ kind baat bij veiligheid, duidelijkheid en voorspelbaarheid. Dit kan bijvoorbeeld geboden worden door overgangssituaties voor te bereiden en structuur aan te brengen in leertaken. Wat voorop staat, is dat het kind leert vertrouwen op de leerkracht. Het opbouwen van een relatie is aanvankelijk het meest belangrijk. Zolang een adoptiekind zich onveilig voelt, zal het immers moeilijk kunnen leren en presteren.
Beschadigde kinderen leren niet door beloning of straf. Het is de kunst aan te sluiten bij de sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind door regelmatig contact te maken en gevoelens en handelingen te benoemen. In eerste instantie neemt een leerkracht een adoptiekind bij wijze van spreken aan de hand: ‘ik ga je helpen, dan gaat het elke keer een stukje beter tot je het kan.’ Dit staat soms haaks op de onderwijsbehoeften van de meeste kinderen in de klas. Waarschijnlijk kunnen zij aangesproken worden op hun zelfstandigheid en gestimuleerd worden tot: ‘probeer het eerst zelf maar’.
Ook een adoptiekind zal deze vaardigheid kunnen leren, maar pas nadat het heeft leren vertrouwen op een kalme, afgestemde leerkracht die helpt herstellen.
Wil je meer weten over het schoolconsult? Bekijk dan onze informatiepagina. Een schoolconsult kan door ouders worden aangevraagd bij de afdeling Nazorg van Fiom Adoptievoorzieningen. De afdeling is bereikbaar van maandag tot en met donderdag tussen 09:30 en 12:30 uur op het nummer 030-2330340 keuze 3. Per mail kan ook: nazorgadoptie@fiom.nl.
