Veelgestelde vragen interlandelijke adoptieprocedures

Download het formulier waarmee je een verzoek om een beginseltoestemming kunt indienen. Zodra je aanvraag verwerkt is, ontvang je een BKA-nummer. Zodra je aan de beurt bent voor de algemene informatiebijeenkomst word je hiervoor uitgenodigd door Fiom. Echter, gelet op het aantal aspirant-adoptieouders dat nog hun procedure moet afronden of reeds ingeschreven is, is de verwachting dat in 2024 nieuwe voorlichting rondes zullen starten voor aspirant-adoptieouders die zich nieuw willen inschrijven. 

Aspirant-adoptieouders die een tweede of derde aanvraag hebben ingediend, hoeven de voorlichting niet nogmaals te volgen. De Raad voor de Kinderbescherming neemt deze verzoeken in behandeling zodra de eerder opgeschorte onderzoeken zijn afgerond.

De verplichte voorlichtingscursus zal hetzelfde karakter hebben als vóór de opschorting. Onderwerpen als identiteit, specials needs, loyaliteit etc. blijven de aandacht krijgen. Ook wordt aandacht besteed aan de wijzigingen in het adoptiestelsel. Denk hierbij bijvoorbeeld aan één centrale bemiddelingsorganisatie en het beperkter aantal landen waar je uit kunt adopteren.

Omdat bij de problematiek van de kinderen die geadopteerd worden vaak een speciale zorgbehoefte speelt, wordt strikter onderzocht of jouw draagkracht voldoende is om te kunnen voldoen aan de zorgbehoefte van de kinderen. Ook zal de Raad voor de Kinderbescherming een scherpere afweging maken tussen beschermende factoren en aandachtpunten of risicofactoren bij de advisering over jouw geschiktheid. Daarnaast zal meer aandacht worden besteed aan identiteitsvorming en identiteitsvraagstukken in relatie tot interlandelijke adoptie.

De Raad voor de Kinderbescherming neemt contact met je op zodra de gesprekken voor het gezinsonderzoek kunnen worden ingepland.

De doorlooptijd van een gezinsonderzoek is gemiddeld drie maanden.

De verwachting is dat voor de zomer van 2024 IAN - de centrale bemiddelingsorganisatie - van start zal gaan.  

De Commissie Joustra heeft in haar rapport geconcludeerd dat in het adoptiesysteem kwetsbaarheden aanwezig zijn. Eén van deze kwetsbaarheden zijn private organisaties die betrokken zijn (en zijn geweest) bij interlandelijke adoptie. Door het inrichten van één centrale bemiddelingsorganisatie en het aanscherpen van toezicht daarop kunnen eventuele financiële prikkels met een (mogelijk) risico op misstanden binnen het Nederlandse interlandelijke adoptiesysteem tot een minimum worden beperkt. Eén centrale organisatie levert ook op dat herkomstlanden en aspirant-adoptiefouders niet zijn verdeeld onder vier verschillende instanties. Hierdoor is een balans tussen de kinderen die baat hebben bij interlandelijke adoptie en beschikbare aspirant-adoptiefouders beter gewaarborgd. Dit komt ten goede aan de matching gebaseerd op de behoeften van een individueel kind.

Als je reeds in het bezit bent van een beginseltoestemming en bent ingeschreven bij een van de vier vergunninghouders, kunt je jouw procedure verder vervolgen. In overleg met de vergunninghouders wordt bezien of en wanneer je dossier wordt overdragen zodra de nieuwe bemiddelingsorganisatie van start gaat. Uiteraard word je hierover tijdig geïnformeerd.

Het aantal landen waaruit kan worden geadopteerd is beperkter. Daarnaast zijn de wensen van de aspirant-adoptiefouders voor wat betreft het land waaruit zij wensen te adopteren niet leidend. Het is vooral van belang dat er een groep beschikbare aspirant-adoptieouders is die kan voorzien in een optimale match voor de opneming van een buitenlands kind ter adoptie.

Het uitgangspunt is dat aspirant-adoptieouders geen extra kosten maken zodra het dossier wordt overgedragen.

Ja, alle adoptieprocedures verlopen uiteindelijk via de centrale bemiddelingsorganisatie. De mogelijkheid tot deelbemiddeling strookt niet meer met het kabinetsbeleid over interlandelijke adoptie; het risico op misstanden is daarbij te groot. Hier zal de wet dan ook op worden aangepast.

Voor vragen over nazorg kun je altijd bij Fiom Adoptievoorzieningen terecht, ongeacht hoe lang geleden je adoptieprocedure is geweest. Daarnaast geven de vergunninghouders in het eerste jaar na thuiskomst ook hun eigen invulling aan nazorg en kun je bij hen terecht met je vragen. Als de CBO de bemiddelingstaken van de vergunninghouders overneemt, zal ook zij (in beperkte mate) nazorg bieden.

Als je vragen hebt over roots zoektochten dan kan je terecht bij het Expertisecentrum Interlandelijke Adoptie: INEA. Zij kunnen je verder helpen en de mogelijkheden met betrekking tot zoeken samen met jou bekijken. (goede link naar de website, deze doet het niet)

De Minister voor Rechtsbescherming heeft besloten dat interlandelijke adoptie een mogelijkheid blijft voor kinderen die in het land van herkomst niet veilig (kunnen) worden opgevangen. Echter, gelet op het risico’s op de misstanden die de Commissie Joustra heeft geconstateerd, kan dit nog slechts plaatsvinden in een strikter gereguleerd systeem waardoor het risico op misstanden verder wordt beperkt. Eén van de onderdelen is dat de adoptierelatie met de ontvangende landen is heroverwogen op basis van een aantal criteria. Deze heroverweging heeft ertoe geleid dat met een aantal landen van herkomst de adoptierelatie wordt afgebouwd. Er worden geen nieuwe ouderprofielen naar deze landen van herkomst toegestuurd. Het beperken van het aantal landen en de intensievere samenwerking met landen van herkomst waar nog wel uit geadopteerd kan worden, beperkt het risico op misstanden. 

Bekijk hier de lijst met beschikbare landen

Een uitgebreide beschrijving van de criteria kunt u vinden op de website www.rijksoverheid.nl. Kortgezegd zijn de onderstaande criteria gebruikt:

• Zijn de landen aangesloten bij Haags Adoptieverdrag, Internationaal Verdrag Rechten van het Kind en Facultatief Protocol inzake kinderkoop?
• Passen de landen het subsidiariteitsbeginsel (wordt eerst gezocht naar opvang in eigen land) én het non-discriminatiebeginsel (worden bepaalde bevolkingsgroepen niet achtergesteld) toe?
• Welke maatschappelijke aspecten zijn van invloed op de adoptieprocedures?
• Wat is de kwaliteit van het jeugdbeschermingsstelsel?
• Hoe verlopen de procedures inhoudelijk?
• Risico op corruptie.
• Gemiddelde kosten van de adoptieprocedure.
• Aantallen interlandelijke adopties de afgelopen jaren.

Op de website www.rijksoverheid.nl vind je ook de landenanalyse en de redenen waarom de samenwerkingsrelatie met een land wordt voortgezet of wordt afgebouwd.

Er is besloten de adoptierelatie met een aantal landen af te bouwen. Dat betekent dat er geen nieuwe ouderprofielen naar dat betreffende land worden gestuurd.

Uitgangspunt is dat dossiers die reeds in een land van herkomst liggen, kunnen worden vervolgd. Omdat daardoor de mogelijkheid blijft bestaan om te kunnen adopteren uit het land van je voorkeur, worden de kosten niet terugbetaald als je zelf besluit te stoppen met de interlandelijke adoptieprocedure. Hier zijn een aantal uitzonderingen op. Meer informatie hierover is hier te vinden.

Het uitgangspunt in het nieuwe stelsel is dat aspirant-adoptieouders beschikbaar zijn voor kinderen die baat hebben bij interlandelijke adoptie. Jouw voorkeur voor een bepaald land is niet leidend bij bemiddeling. Uiteraard wordt zorgvuldig met de bemiddelaar besproken wat je voorkeuren zijn en wat de mogelijkheden zijn.

Gelet op de huidige ontwikkelingen en het kabinetsbeleid op het gebied van interlandelijke adoptie, ligt het niet voor de hand dat de landenlijst wordt uitgebreid. Echter, als een land zich aandient met een specifieke vraag om hulp bij de permanente opvang van kinderen die adoptabel verklaard zijn, dan zal de Centrale Autoriteit daar in samenwerking met de centrale bemiddelingsorganisatie onderzoek naar verrichten. De vastgestelde selectiecriteria blijven ook dan van kracht.

Op basis van de landenselectie blijft het als paar van gelijk geslacht mogelijk om uit Zuid-Afrika, Portugal en Nederland te adopteren.

Het streven is om de bemiddeling van de ouder-dossiers die nu in landen van herkomst liggen (waar de relatie mee wordt afgebouwd) te vervolgen. Er is in dat geval geen noodzaak over te stappen naar een ander land. Als je desalniettemin wenst over te stappen naar een ander land kan je dat bespreken met je huidige vergunninghouder en later met de centrale bemiddelingsorganisatie. Dit kan wel extra kosten met zich mee brengen.

In die situaties waarbij een land van herkomst (waar de samenwerking mee is afgebouwd) vraagt naar de mogelijkheden om een broertje of zusje bij te plaatsen, zal de Centrale Autoriteit zorgvuldig afwegen welke mogelijkheden hiervoor zijn.

Het streven is om alle afgeronde adoptiedossiers centraal op te slaan. Dat betekent dat jouw bemiddelingsdossier ook daar wordt opgeslagen.

De post-placement rapportages dien je aan te leveren zoals gebruikelijk. Zodra er wijzigingen zijn ten aanzien van het aanleveren van de post-placement rapportages dan word je daar uiteraard over geïnformeerd.

Als je adoptieprocedure nog geen jaar geleden is afgerond, kan je voor vragen met betrekking tot nazorg terecht bij de huidige vergunninghouders en straks bij de centrale bemiddelingsorganisatie. Echter, je kan voor nazorg ook terecht bij Fiom.

Als je vragen hebt over roots zoektochten dan kan je vanaf januari 2023 terecht bij het Expertisecentrum Interlandelijke Adoptie. De verwachting is dat eind dit jaar stapsgewijs diensten door het Expertisecentrum geboden kunnen worden.

Er zullen geen consequenties zijn voor rootsreizen en zoekacties. Deze werkzaamheden kunnen blijven doorlopen.

Mensen die kinderen willen adopteren, hebben een grote kinderwens. Zij verschillen hierin niet van ouders met biologisch eigen kinderen. Meestal gaat men over adoptie denken als blijkt dat er geen biologisch eigen kinderen zullen of kunnen komen. De meeste adoptieouders zijn ongewenst kinderloos (± 80%). Ongeveer tien procent is secundair ongewenst kinderloos. Zij hebben al een biologisch eigen kind, maar een volgende zwangerschap is om uiteenlopende redenen niet mogelijk of verantwoord. Tien procent van de adoptieouders heeft al biologisch eigen kinderen. Ideële motieven, zoals bezorgdheid voor overbevolking, bewogenheid met kinderen in moeilijke of slechte leefomstandigheden zijn overwegingen het gezin verder uit te breiden met een adoptiekind.
Voor mensen met twee of meer biologisch eigen kinderen zijn de mogelijkheden om te adopteren beperkt. Een aantal landen waar kinderen vandaan komen, stelt als voorwaarde dat men gehuwd en ongewenst kinderloos moet zijn of slechts één kind mag hebben.

Volgens de ‘Internationale verklaring van de rechten van het kind’ heeft ieder kind, waar ook ter wereld, recht op een goede lichamelijke en geestelijke verzorging. Ieder kind heeft recht op minimale materiële zorg, op ouders en op een liefdevolle omgeving om in op te groeien. Er zijn kinderen die dit moeten missen en die geen kans hebben op een menswaardig bestaan. Het zijn kinderen die hun hele kinderleven in een tehuis of op straat zouden moeten doorbrengen. Adoptie naar het buitenland is voor deze kinderen vaak de laatste mogelijkheid om op te groeien in een gezin en de laatste kans op een betere toekomst.

De laatste jaren worden gemiddeld in Nederland per jaar ongeveer 15 kinderen ter adoptie afgestaan. De procedure voor Nederlandse adoptie is in belangrijke mate gelijk aan de adoptie van buitenlandse kinderen. Ook hiervoor moet je je aanmelden voor een beginseltoestemming en dien je het voorbereidingstraject te volgen.

Nee, sinds 1 januari 2013 zijn de kosten voor adoptie niet meer aftrekbaar.

In de Zorgverzekeringswet staat dat de zorgverzekeraar verplicht is om iedereen te accepteren die zich aanmeldt voor het basispakket van de zorgverzekering. Jong, oud, gezond of ziek, dat maakt niet uit. Dat betekent dus ook dat iedere verzekeraar in Nederland een uit het buitenland geadopteerd kind moet accepteren voor de (basis)zorgverzekering. Ook kinderen met medische problemen moet de zorgverzekeraar zonder meer accepteren. De zorgverzekeraars bieden naast de (verplichte) basisverzekering ook aanvullende zorgverzekeringen aan. Je kunt ervoor kiezen een aanvullende verzekering af te sluiten. Voor aanvullende verzekeringen geldt géén acceptatieplicht. Het verzekeren van adoptiekinderen met medische problemen op een aanvullende verzekering van de ouders dient geen problemen op te leveren.

De kosten voor medische behandeling zijn verzekerd vanaf het moment dat de adoptie in het land van herkomst is uitgesproken of daar de gezagsoverdracht met het oog op adoptie heeft plaatsgevonden. Het is wettelijk verplicht om binnen vier maanden na overdracht de komst van uw kind te melden bij uw zorgverzekeraar.

Een aantal zorgverzekeraars biedt een adoptievergoeding of adoptiekraamzorg. Informeer ruim van te voren bij jouw verzekeraar of je hier ook aanspraak op kunt maken. Misschien is het de moeite waard om van verzekeraar te veranderen.

Ja. Wanneer je aangifte doet bij de afdeling Burgerzaken van uw gemeente, krijg je een aanvraagformulier voor het aanvragen van kinderbijslag. Je hebt recht op kinderbijslag vanaf het moment dat het kind in Nederland is aangekomen.

Werknemers die een kind adopteren, hebben recht op zes weken adoptieverlof. Dat geldt voor beide ouders.

Meer informatie

In principe mag het leeftijdsverschil tussen de (oudste) aanvrager en het te adopteren kind niet meer bedragen dan 40 jaar, op het moment dat er een voorstel is. Op deze algemene regel worden in bijzondere gevallen uitzonderingen gemaakt. Voor informatie hierover wordt verwezen naar de Richtlijnen opneming buitenlandse kinderen ter adoptie, 2000 van het Ministerie (op te vragen bij de CA).

Niet ieder land staat open voor ouders met biologisch eigen kinderen. Sommige landen stellen eisen aan het aantal kinderen dat er al is. In het overzicht van eisen die landen stellen aan aspirant-adoptieouders vind je hierover meer informatie. Het is belangrijk om ook rekening te houden met de regel dat er bij een adoptiekind een onder plaatsing moet zijn. Dat betekent dat het adoptiekind dat opgenomen wordt het jongste kind moet zijn in het gezin. Wanneer de reeds aanwezige kinderen in het gezin erg jong zijn, heeft dat mogelijk invloed op je mogelijkheden om (op korte termijn) te kunnen adopteren.

Dit is afhankelijk van de richtlijnen van de verschillende landen. Om te weten wat de mogelijkheden zijn in de landen die je overweegt, raden wij aan om contact op te nemen met de vergunninghouder(s).

Aspirant-adoptieouders die zich aanmelden voor de adoptieprocedure mogen niet ouder zijn dan 41 jaar. Hierop wordt een uitzondering gemaakt voor aspirant-adoptieouders van 42 tot 46 jaar die bereid zijn om een kind van twee jaar of ouder of een kind met een special need te adopteren. Tijdens het IBO-onderzoek (IBO staat voor Instrumentarium Bijzondere Omstandigheden) wordt gekeken of de aspirant-adoptieouders voldoende in huis hebben om juist deze kinderen in hun gezin op te nemen.

Volgens de Wobka loopt de beginseltoestemming af op het moment dat één van de aspirant-adoptieouders de 46-jarige leeftijd heeft bereikt, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden. Men moet er wel rekening mee houden dat de kans om gematcht te worden wanneer men ouder is, kleiner is. Dit is afhankelijk van regels in de landen van herkomst van de kinderen. Wanneer men op late leeftijd de procedure wil starten, adviseren wij om contact op te nemen met de vergunninghouders om na te vragen wat de mogelijkheden zijn in de verschillende landen.

• Wet Opneming buitenlandse kinderen ter adoptie (Wobka)
• De adoptieprocedure stap voor stap

De procedure uitstellen kan telefonisch en/of schriftelijk. Als je de procedure officieel wilt stoppen, dan kan dat uitsluitend schriftelijk. Ook wijzigingen in je gezinssituatie moet je per brief doorgeven, ondertekend door beide aanvragers. Als je getrouwd bent, dient je een kopie van de trouwakte meesturen.

Meer informatie

Nee, de beginseltoestemming is geen garantieverklaring dat er daadwerkelijk een kind geplaatst wordt.

Dan dien je de procedure ‘buitenlands pleegkind’ van de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) te volgen. Meer infomatie vind je op de website van de IND.

Op het moment dat een adoptiekind in Nederland aankomt, moeten de nodige formaliteiten worden geregeld. Wat precies, hangt af van het land waaruit is geadopteerd en de rechtsgeldigheid van de uitgesproken adoptie. Meer informatie vind je in de procedure stap voor stap.

Nee. Deze is alleen geldig in het land waar de toestemming is verleend.

De beginseltoestemming is vier jaar geldig, maar nooit langer dan het moment waarop de (oudste) aanvrager 46 jaar wordt en er op dat moment nog geen voorstel is geaccepteerd, tenzij bijzondere omstandigheden daartoe aanleiding geven.

Ja, de beginseltoestemming kan op verzoek, na een aanvullend gezinsonderzoek, voor vier jaar verlengd worden. De grens van 46 jaar blijft echter gehandhaafd, tenzij bijzondere omstandigheden daartoe aanleiding geven. Verlenging dient u tijdig (vanaf ca. 26 weken voor de vervaldatum) aan te vragen. De uiterste termijn is 12 weken voor de vervaldatum. Als je daarna verlenging aanvraagt, wordt deze afgewezen en dien je een nieuwe aanvraag in te dienen.

Stuur uw verzoek om verlenging naar:
ministerie van Justitie en Veiligheid
Centrale Autoriteit Interlandelijke Kinderaangelegenheden
Postbus 20301
2500 EH Den Haag

Ja, binnen zes weken nadat de afwijzing is verzonden. Hoe je dat doet, lees je in de brochure ‘Bezwaar en beroep tegen een beslissing van de overheid’. De minister van Justitie en Veiligheid legt het bezwaarschrift voor aan de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming. Deze instantie stelt je in de gelegenheid het bezwaar toe te lichten. Als ook het bezwaarschrift wordt afgewezen, kun je binnen zes weken in beroep gaan bij de rechtbank. Hoe dit gaat is ook te lezen in de genoemde brochure. De wettelijke responstermijn van de overheid is acht weken.

Aspirant-adoptieouders die een tweede of derde aanvraag hebben ingediend, hoeven de voorlichting niet nogmaals te volgen. De Raad voor de Kinderbescherming neemt deze verzoeken in behandeling.

Als je tijdens de adoptieprocedure zwanger wordt, wordt de procedure verplicht tijdelijk stopgezet. Een zwangerschap dien je te melden bij Fiom Adoptievoorzieningen én de organisatie die het onderdeel van de adoptieprocedure uitvoert dat je op dat moment volgt (bijvoorbeeld de Raad voor de Kinderbescherming of de vergunninghouder). Ook als je al een beginseltoestemming heeft, wordt de adoptieprocedure tijdelijk stopgezet.

Het is belangrijk om ook rekening te houden met de regel dat er bij een adoptiekind een onder plaatsing moet zijn. Dat betekent dat het adoptiekind dat opgenomen wordt het jongste kind moet zijn in het gezin. Wanneer de reeds aanwezige kinderen in het gezin erg jong zijn, heeft dat mogelijk invloed op je mogelijkheden om (op korte termijn) te kunnen adopteren.

Voor de procedure in Nederland maakt het niet uit of je wel of niet getrouwd bent. In de praktijk zijn de mogelijkheden om een buitenlands kind te adopteren aanzienlijk groter als je getrouwd bent.
Als je in eerste instantie alleen een aanvraag heeft ingediend, kun je deze als je getrouwd bent laten omzetten in een gezamenlijke aanvraag. Je kunt hiertoe schriftelijk een verzoek indienen, door beide partners ondertekend. Je dient een kopie van de trouwakte mee te sturen. Doe dit bij voorkeur voordat het gezinsonderzoek plaatsvindt, want het gezinsrapport wordt ook gebruikt bij de bemiddeling.

Ja, het is mogelijk om alleen een adoptieprocedure te starten. Als je alleenstaand bent, een lat-relatie hebt, samenwoont en/of wanneer jij en je partner een officieel geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, kun je uitsluitend als individuele aanvrager een adoptieprocedure starten. Je mag dan nog geen 46 jaar zijn. Ook voor gehuwden is het mogelijk om op naam van één van beiden een aanvraag in te dienen. Bij een gezamenlijke aanvraag wordt namelijk de leeftijd van de oudste partner als uitgangspunt genomen.

Meer informatie

Je volgt de procedure in het land waar je woont. Als je halverwege de procedure vertrekt, kun je de procedure in Nederland niet afmaken. Ga je tijdelijk naar het buitenland, neem dan contact op met het ministerie van Justitie en Veiligheid om te bespreken wat dat voor jouw procedure betekent.

Als je in Nederland woont, moet je, ongeacht je nationaliteit, de Nederlandse procedure volgen. De nationaliteit kan wel invloed hebben op de mogelijkheden in de landen van herkomst. Die staan wellicht niet open voor iedere nationaliteit, ook niet als je de Nederlandse beginseltoestemming hebt. Informeer bij de vergunninghouder of bij de ambassade van het land waaruit je wilt adopteren. Ten slotte kan de nationaliteitenkwestie spelen bij het bepalen van de nationaliteit van het kind. Als één van de aanvragers de Nederlandse nationaliteit heeft, dan krijgt het kind deze in ieder geval ook. Over het geven van een niet-Nederlandse nationaliteit kan Nederland niets zeggen. Als beide aanvragers niet de Nederlandse nationaliteit hebben, krijgt het kind niet de Nederlandse nationaliteit en is het zaak om uit te laten zoeken of het kind na adoptie in aanmerking komt voor de nationaliteit van de ouder(s). Hierover kunnen Nederlandse autoriteiten geen uitspraak doen. Als je vragen hebt over nationaliteit kun je contact opnemen de gemeente waar je woont of de afdeling Burgerzaken in Den Haag, tel. 070 – 353 20 00.

Onder adoptienazorg vallen alle vormen van begeleiding en ondersteuning die na plaatsing van een kind beschikbaar zijn. Die ondersteuning en begeleiding kan bedoeld zijn voor het kind, voor de adoptieouders, maar ook voor het hele gezin.

Fiom Adoptievoorzieningen is er om gezinnen te ondersteunen in verschillende fasen van hun leven met hun adoptiekind. Nieuwe adoptiegezinnen krijgen een pakket van Fiom met informatie over de eerste periode van wennen en hechten. Ook neemt Fiom Adoptievoorzieningen na enkele maanden contact met de ouders op om te vragen hoe het gaat. Verder zijn er allerlei vormen van preventieve ondersteuning beschikbaar, bijvoorbeeld VIB-G (video-interactiebegeleiding gericht op gehechtheid), consulten en cursussen voor ouders. Zo nodig kan Fiom Adoptievoorzieningen helpen afwegen of er eventueel andere hulp wenselijk of nodig is en verwijzen naar adoptiedeskundige begeleiding, behandeling of diagnostiek in de regio.

In het eerste jaar na aankomst van het kind is ook de vergunninghouder verplicht om nazorg te bieden. De verschillende vergunninghouders vullen dit elk op hun eigen manier in. Voor vragen over hun diensten en ondersteuning, kun je bij de vergunninghouder zelf terecht.

Meer informatie