Welke keuze je ook maakt bij een ongewenste zwangerschap, er zijn wettelijke regels waar je rekening mee moet houden. Hoe zit het met je rechten en plichten bij zelf opvoeden, pleegzorg, afstand ter adoptie en abortus? We hebben de belangrijkste juridische informatie op een rij gezet.
Rechten en plichten bij zelf opvoeden
Kies je ervoor om de zwangerschap uit te dragen en je kind zelf op te voeden? Dan zijn er juridische zaken die je moet regelen. De belangrijkste juridische en praktische zaken bij zelf opvoeden:
Werk en zwangerschapsverlof
Als je een betaalde baan hebt en zwanger bent, heb je recht op zwangerschapsverlof. Het zwangerschapsverlof duurt in totaal 16 weken en je hebt de keuze om dit 4 tot 6 weken voor de uitgerekende datum in te laten gaan. Je kunt je werkgever het beste zo snel mogelijk informeren over je zwangerschap. Wettelijk gezien mag dit tot 3 weken voor de ingang van je verlof.
Als je geen betaalde baan hebt, is het verstandig om te gaan solliciteren. Er komen veel extra kosten op je af met een baby. Je zwangerschap mag geen reden zijn om je niet aan te nemen, dit hoef je dan ook niet te vermelden.
Je kind aangeven bij de gemeente
Ieder kind dat in Nederland wordt geboren, moet binnen 3 dagen aangegeven worden bij de Burgerlijke Stand. De geboorteaangifte wordt meestal gedaan door de wettelijke vader of degene die het kind heeft erkend. Als er geen vader bekend is, moet er aangifte gedaan worden door iemand die bij je bevalling aanwezig was, zoals verloskundige, huisarts of kraamhulp.
Ouderlijk gezag
De moeder krijgt automatisch het ouderlijk gezag over haar kind, tenzij ze jonger is dan 18 jaar. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap krijgt de vader automatisch ook het ouderlijk gezag. Bij alle andere situaties dien je het ouderlijk gezag aan te vragen via de rechtbank. De erkenning van een kind of een samenlevingscontract is voor de vader dus niet genoeg om automatisch het ouderlijk gezag te krijgen.
Voogdij
Als je nog geen 16 jaar bent, krijgt je kind altijd een voogd toegewezen. De voogdij eindigt als jij meerderjarig wordt of als je op je 16e door de kinderrechter meerderjarig wordt verklaard. Voogdij is het gezag dat niet door de ouders, maar door iemand anders wordt uitgeoefend.
-
De voogd kan een familielid, vriend of kennis zijn of een persoon die werkt bij een voogdij-instelling.
-
De voogd is verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van je kind. Hij of zij hoeft dit niet zelf te doen. Ook hoeft de voogd niet zelf het levensonderhoud van je kind te betalen.
-
De voogd is wettelijk vertegenwoordiger van je kind en beheert het vermogen van je kind.
-
De voogd wordt benoemd door de rechtbank.
Meer informatie vind je op de website van de Rijksoverheid.
Achternaam van je kind
Ben je niet getrouwd en is het kind niet erkend? Dan krijgt het kind automatisch jouw achternaam. Als je vriend/de vader het kind wel erkent, kunnen jullie kiezen welke achternaam jullie kind krijgt. Die van jou of van hem. Deze keuze geldt dan ook automatisch voor de eventuele volgende kinderen die bij jullie geboren worden. Meer informatie is te vinden op de website van de Rijksoverheid.
Scheiding en recht op omgang
Als je gescheiden bent en je kind is aan jou toegewezen, dan heeft de vader het recht om met zijn kind om te gaan. De vader heeft ook het recht om geïnformeerd te worden over en betrokken te worden bij belangrijke zaken die met je kind te maken hebben. Ook als je niet getrouwd bent geweest.
Financiële regelingen
Er is een aantal financiële regelingen waar je als ouder aanspraak op kunt maken. Zo krijg je automatisch kinderbijslag voor je kind na de geboorte. Daarnaast heb je afhankelijk van je situatie recht op zorgtoeslag, huurtoeslag, kindgebonden budget of eenoudertoeslag. Deze toeslagen zijn afhankelijk van je inkomen en gezinssituatie. Je kunt een proefberekening maken bij de Belastingdienst om te kijken waar je recht op hebt.
Kinderopvang
Heb je na de geboorte van je kind kinderopvang nodig? Dan heb je waarschijnlijk recht op kinderopvangtoeslag. De hoogte van de kinderopvangtoeslag is afhankelijk van je inkomen en de hoeveelheid uren die je afneemt. Je kunt de kinderopvangtoeslag ook berekenen bij de Belastingdienst.
Meer informatie over zelf opvoeden
Testament
Een testament is misschien niet iets waarmee je je nu al bezighoudt. Maar het is wel belangrijk. In een testament kun je laten vastleggen wie er voor je kind gaat zorgen als jij er niet meer bent. Dit kun je doen vanaf je 16e jaar. Je geeft hierin aan wie er voogd moet worden van je kind. Dat is natuurlijk iemand aan wie je dat gevraagd hebt en die dat ook wil zijn. Je hebt de keuze om één of meer voogden aan te wijzen in je testament.
Als je niets hebt geregeld en jij overlijdt voordat je kind meerderjarig is, beslist de rechter wie de voogdij krijgt. Om een testament te laten maken, moet je naar de notaris.
Rechten en plichten bij pleegzorg en afstand ter adoptie
Kies je ervoor je kind af te staan, dan zijn er verschillende organisaties die opkomen voor jouw belangen en die van het kind. Naast Fiom zijn ook de Raad voor de Kinderbescherming en een Jeugdzorginstelling betrokken bij de afstandsprocedure. Verder is er contact met Pleegzorg en het gezin waar het kind eerst wordt opgevangen. De belangrijkste juridische en praktische zaken
Procedure afstand ter adoptie
Na aanmelding krijg je eerst een gesprek met een hulpverlener van Fiom. Hierna volgt een vooraankondiging bij de Raad van Kinderbescherming. Als je na de bevalling nog steeds afstand wilt doen, zorgt de Raad van Kinderbescherming dat het gezag over je kind geregeld wordt. Daarna volgen 3 maanden bedenktijd in een tijdelijk opvanggezin. Sta je na 3 maanden nog steeds achter je keuze, gaat je kind naar het gezin dat jouw kind willen adopteren. Zij mogen na een jaar een verzoek tot adoptie indienen bij de rechtbank.
Wil je meer informatie over de procedure? Lees de belangrijkste stappen uit de afstand ter adoptie procedure.
Rechtszitting
Binnen 14 dagen na de geboorte van je kind ontvang je een brief van de officier van justitie. In die brief wordt je gevraagd te verschijnen op een rechtszitting over de voogdij van je kind. Tijdens de zitting krijg je de gelegenheid om te vertellen waarom je afstand ter adoptie overweegt.
Afstandsverklaring
Besluit je aan het einde van de drie maanden bedenktijd dat je je kind wilt afstaan?
Dan onderteken je een verklaring, de zogenaamde afstandsverklaring. Als je getrouwd bent, moet je echtgenoot ook tekenen. Hierna gaat je kind naar het gezin dat jouw kind wilt adopteren.
Wil je hier meer over weten? Lees dan verder over de zaken waar je rekening moet houden bij een afstand ter adoptie.
Rechten en plichten bij abortus
Kies je ervoor om de zwangerschap af te laten breken? Dan zijn er wettelijke zaken waar je rekening mee moet houden. De belangrijkste juridische en praktische zaken bij abortus:
Verwijzing naar abortuskliniek
Voor een abortus kun je rechtstreeks contact opnemen met een abortuskliniek, je hebt geen verwijzing van een huisarts nodig.
Bedenktijd
Als je kiest voor abortus is er wettelijk een flexibele bedenktijd. In het eerste gesprek dat je hebt met de (abortus)arts bepaal in samenspraak met de arts hoeveel tijd je nodig hebt. Dit kan 0 dagen zijn, maar ook 10 of meer dagen.
Kosten abortusbehandeling
Een abortus wordt vergoed vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Dat betekent dat je zelf niets hoeft te betalen, als je legaal in Nederland woont. Als de abortus plaatsvindt in een ziekenhuis, worden de kosten vergoed door je zorgverzekeraar. Houd er rekening mee dat in dit laatste geval deze kosten zichtbaar worden in het overzicht van je zorgverzekeraar.
