Zoeken naar een anonieme donor

Sinds 1 juni 2004 mag er geen gebruik meer gemaakt worden van anonieme donoren. Als je voor de tijd verwekt bent, is de kans groot dat jouw donor anoniem is. Veel donorkinderen, verwekt met behulp van een anonieme donor, voelen de behoefte om op zoek te gaan naar hun anonieme donor. Maar hoe kun je zoeken als je helemaal geen of foutieve gegevens hebt? Dan kun je nog proberen om te zoeken via DNA. Hoe zoek je naar anonieme donor via DNA en hoe werkt de Fiom KID-DNA Databank?  

Zoeken via DNA om te weten van wie je afstamt 

Kunstmatige Inseminatie via donorzaad werd in 1948 voor het eerst toegepast in Nederland. Er zijn er ook een onbekend aantal kinderen verwekt na eiceldonatie. Donoren waren anoniem en de gangbare opvatting was dat zij nooit te traceren zouden zijn voor donorkinderen. Die opvatting is sinds die tijd erg veranderd en sinds 2004 mag er in Nederland geen gebruik meer gemaakt worden van anonieme donoren. Fiom is van mening dat iedereen recht heeft op afstammingsinformatie. En dat heeft ertoe geleid de Fiom KID-DNA Databank op te zetten.  

Wanneer spermadonatie anoniem was of is, bied DNA een mogelijkheid om de donor of donorkind(-eren) te vinden. Ook biedt het de mogelijkheid om in contact te komen met andere verwanten. In samenwerking met het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis heeft Fiom in 2010 de Fiom KID-DNA Databank opgezet. Zowel spermadonoren, eiceldonoren als donorkinderen kunnen zich inschrijven en hun DNA-profiel laten opnemen in deze databank. Zo kunnen donoren en donorkinderen worden gematcht.

Welke soorten matches zijn mogelijk? 

Match tussen donor en donorkind(eren) 

Door je DNA op te laten nemen in de Fiom KID-DNA Databank, kun je als donor en donorkind aan elkaar gematcht worden. Vanzelfsprekend moeten jullie dan allebei een DNA-profiel hebben in de databank. De Fiom KID-DNA Databank is primair gericht op de verwantschap tussen donor en donorkind(-eren).  

STR-techniek (Short Tandem Repeat) 

De techniek die daarbij wordt toegepast, is de STR-techniek (Short Tandem Repeat). En deze maakt het niet altijd mogelijk om (directe) verwantschap aan te tonen tussen donorkinderen onderling. Meestal is dit pas mogelijk nadat de donor zich heeft ingeschreven en/of het DNA van de moeders van de donorkinderen aanwezig is. Is er dan toch een verwantschap tussen donorkinderen aangetoond, dan zal Fiom de betrokkenen op de hoogte brengen. Definitieve verwantschap kan pas aangetoond worden met DNA van de moeder. Let wel op: hier zijn kosten aan verbonden. 

Groepsmatch 

Het komt voor dat in een keer meerdere donorkinderen aan elkaar gematcht worden via de Fiom KID-DNA Databank. Bij minimaal 4 donorkinderen spreken we van een groepsmatch. Deze donorkinderen kunnen gematcht worden aan een donor uit de databank en anders aan een virtueel donorprofiel. 

Virtueel donorprofiel 

De Short Rapid Tandem techniek (STR) wordt gebruikt om donorkinderen aan de donor te matchen. Bovendien kan op basis van DNA-profielen van meerdere kinderen van dezelfde onbekende donor een virtueel donorprofiel worden opgesteld. Dat maakt een match toch mogelijk ook al beschik je niet over DNA-materiaal van de donor zelf.  

Internationale databanken 

Je kunt overwegen om je ook in te schrijven in internationale DNA databanken. Dit vergroot de kans dat je een match vindt met je donor of donorverwanten. Daarbij kan je denken aan Family Tree DNA, 23andMe en MyHeritage. Deze gebruiken de SNP-techniek (single nucleotide polymorfisme). Deze techniek maakt het mogelijk om via DNA uiteenlopende verwanten te vinden. Aanvullend stamboomonderzoek is daarna nodig om de DNA-matches te begrijpen en verifiëren. 

Inschrijven Fiom KID-DNA Databank 

Wanneer je als donorkind op zoek bent naar de donor, kun je jezelf inschrijven in de KID-DNA Databank. Je DNA-profiel wordt dan opgenomen worden in deze databank en zo is er een kans dat jij gematcht wordt met je donor en/of met donorverwanten.  

Hoe werkt de Fiom KID-DNA Databank? 

Lees eerst onze informatie over de Fiom KID-DNA Databank. Schrijf je in bij de Fiom KID-DNA Databank via het online inschrijfformulier. Heb je dit ingevuld, dan ontvang je een bevestiging. 

Het is noodzakelijk om DNA af te staan om een DNA-profiel te verkrijgen. Dat is heel eenvoudig door het afnemen van wangslijmvlies. Je hoeft dus geen bloed af te staan. Na inschrijving krijg je een wangslijmpakket thuisgestuurd. Wangslijm dat je bij jezelf afneemt, stuur je in bijgevoegd doosje naar het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen. Zij maken daarmee een DNA-profiel.  

Wie kunnen zich inschrijven in de Fiom KID-DNA Databank? 

Donorkinderen vanaf 12 jaar kunnen zich inschrijven in de Fiom KID-DNA Databank. KID staat voor Kunstmatige Inseminatie met Donorsperma. KID is de meest gebruikte methode van bevruchting met donorzaad. Maar ook als er andere methode zijn toegepast met zaad- of eiceldonatie, zoals UIU-D, IVF-D of ICS-D, kun je je inschrijven in deze databank.  

Als je jonger bent dan 12 jaar kun je je niet inschrijven in de Fiom KID-DNA Databank, tenzij je zwaarwegende redenen hebt, bijv. vanwege erfelijke aandoeningen. Neem dan contact op via donorconceptie@fiom.nl.  

Wat zijn de kosten van een inschrijving? 

Inschrijving in de Fiom KID Databank is gratis voor donorkinderen die verwekt zijn voor 1 juni 2004. Ben je al ingeschreven? Dan kun je je inschrijfgeld terugvragen. Voor anderen gelden de onderstaande kosten. 

Overzicht inschrijfkosten donoren en donorkinderen  

Na je inschrijving in de Fiom KID-DNA Databank 

Na inschrijving in de Fiom KID-DNA Databank doorloop je verschillende stappen. Het kost enige tijd om deze stappen te verwerken. Zodra je DNA-profiel opgenomen is in de databank ontvang je per mail een bevestiging. Hierna zal jouw DNA-profiel worden vergeleken met alle andere, op dat moment aanwezige, DNA-profielen.  

Er is een overeenkomst 

Als er een zekere mate van overeenkomst is, zijn nadere berekeningen nodig om een definitieve match af te geven. Mocht de donor al in de databank staan dan wordt je aan elkaar gematcht. Een hulpverlener van Fiom neemt bij een match contact met je op om jouw wensen en verwachtingen te bespreken.  

Er is geen overeenkomst 

Als de donor nog niet in de Fiom KID-DNA Databank staat, volgt er geen match. Hij zal zich eerst in moeten schrijven voordat jouw profiel gematcht kan worden aan dat van hem. Ook is het mogelijk om op basis van DNA-profielen van meerdere kinderen van dezelfde onbekende donor een virtueel donorprofiel op te stellen. Dat maakt een match toch mogelijk, ook als zijn DNA-profiel niet is opgenomen in de Fiom KID-DNA Databank. 

Nieuwe profielen worden aan de databank toegevoegd en worden dan vergeleken met alle DNA-profielen die al in de databank staan. Er kan dus geen tijdsindicatie gegeven worden van wanneer er een match gemaakt wordt met jouw DNA-profiel. 

Na het inschrijven breekt een spannende periode aan. Lees hier meer om je zo goed mogelijk voor te bereiden op wat je kan verwachten in die eerste periode van wachten, het eventueel bericht krijgen van een match, en misschien zelf een eerste contact met de donor.

Wachten op een match 

Dan is het zover! Je hebt je ingeschreven in de Fiom KID-DNA Databank. Nu is het wachten op een match met een donor. Soms is het al vrij snel raak, dan is er bijvoorbeeld al na een paar weken een match. Maar het kan ook maanden of jaren duren. En het is maar de vraag of die match überhaupt zal plaatsvinden. Het komt ook voor dat er eerder donorkinderen van dezelfde donor gevonden worden, dan een match met de donor zelf. Hoe je dat wachten ervaart, is voor iedereen anders. Het is een proces waar je geen controle over hebt. Je zal het moeten ondergaan. Maar hoe dan? 

Afstand nemen van de zoektocht 

Nu je de keuze hebt gemaakt om de zoektocht naar de donor te starten, ligt de fase van wikken en wegen achter je. Je hebt een belangrijk besluit genomen en dat heeft mogelijk veel van je tijd en energie gevraagd. Nu breekt de fase van het wachten aan. Tijdens deze fase kan het voorkomen dat het zoekproces nog steeds veel van je aandacht vraagt. Dat je er over blijft piekeren en dat het steeds maar weer in je gedachten zit. Voor sommige mensen hoort dit bij het proces, voor anderen maakt dit het extra moeilijk.  

Soms kan het dan helpen om te proberen te focussen op iets anders. Bijvoorbeeld door het oppakken van activiteiten die jouw aandacht vragen en ervoor zorgen dat je energie gericht is op andere dingen, zoals sporten, bezig zijn met muziek of meditatie. Toch zijn de gevoelens die loskomen in dit proces, zoals ongeduld of machteloosheid, voor veel mensen niet vreemd. Ze horen bij de onzekerheid waarin je verkeert. 

Steun zoeken 

Je kan jezelf richten op een hobby of sport, om de focus te verleggen. Maar je kan ook meer behoefte hebben aan een gesprek. Het kan helpen je nabije omgeving te betrekken bij het proces. Familie, vrienden, of je partner, allemaal spelen ze een belangrijke rol. Door het delen van jouw gedachten en emoties kun je je gesteund voelen. Het vertellen kan een enorme opluchting zijn. En ben je niet zo’n prater? Alleen de nabijheid van iemand kan al voldoende steun zijn. Onderneem samen met iemand activiteiten. Dat zorgt voor een beetje afleiding van het lange wachten.  

Let wel, het vertellen kan soms ook ingewikkeld zijn. Ook voor jouw omgeving is dit misschien wel een hele nieuwe en onbekende situatie. Je kan je omgeving uitleggen wat de zoektocht naar je afstamming voor jou betekent.  

Lotgenoten zoeken 

Het kan zijn dat voor jou praten met lotgenoten helpt. Mensen die in hetzelfde situatie zitten - of hebben gezeten - weten waar jij over praat. Voor hen is het makkelijker te begrijpen wat nou echt belangrijk is, hoe ingewikkeld het hele proces is en wat er allemaal bij komt kijken. Wil je graag over ervaringen van anderen donorkinderen lezen of wil je van gedachte wisselen met lotgenoten, kijk dan eens naar de ervaringsverhalen op deze website. Of ga naar Stichting Donorkind.  

Wat doet Fiom terwijl je wacht op een match? 

Sta je ingeschreven in de Fiom KID-DNA Databank, dan sturen we je vier keer per jaar een statusupdate. We informeren je over het aantal inschrijvingen en matches en ander nieuws rondom de Fiom KID-DNA Databank en het thema donorconceptie. Als je de e-mail ontvangt, zijn alle betrokkenen al op de hoogte gebracht en kun je ervan uitgaat dat als je niets gehoord hebt er voor jou geen nieuws was. 

Mocht je de statusupdate nog niet ontvangen dan kun je jezelf via het wijzigingsformulier voor aanmelden.  

Wat als er een match is?

Privacy 

De Fiom KID-DNA Databank bevat alleen materiaal van mensen die zich vrijwillig inschrijven en gekoppeld willen worden met verwanten. Het DNA-materiaal wordt aan het CWZ verstrekt zonder corresponderende persoonsgegevens. Het CWZ kan de profielen dus niet terug leiden naar individuen. Jouw privacy is daardoor gewaarborgd.