Of een verzoek tot herroeping van een adoptie mogelijk is, hangt mede af van de vraag hoe de adoptie tot stand is gekomen. Een adoptie kan uitgesproken zijn door:
-
de Nederlandse rechter
-
een buitenlandse (gerechtelijke) instantie
-
de Nederlandse rechter én een buitenlandse (gerechtelijke) instantie
In een enkel geval is het herroepen van een adoptie niet mogelijk. Zo is het niet mogelijk om een adoptie te herroepen als die is verleend krachtens de overgangsregeling van de Adoptiewet van 1956 of de tijdelijke wet van 12 juli 1962, Stb. 250.
Herroeping
Of een verzoek tot herroeping van een adoptie mogelijk is, hangt mede af van de vraag hoe de adoptie tot stand is gekomen.
De adoptie is door de Nederlandse rechter uitgesproken
Als de adoptie door een Nederlandse rechter is uitgesproken, dan kan die adoptie door een uitspraak van de rechtbank op verzoek van de geadopteerde worden herroepen. Het verzoek kan alleen worden toegewezen, als (cumulatief):
-
de herroeping in het kennelijk belang van de geadopteerde is,
-
de rechter van de redelijkheid van de herroeping in gemoede overtuigd is, en
-
het verzoek ingediend is niet eerder dan twee jaren en niet later dan vijf jaren na de dag, waarop de geadopteerde meerderjarig is geworden.
Hoewel het belang van de geadopteerde in beginsel prevaleert, dient de rechter bij de beoordeling van een verzoek om herroeping ook de belangen van andere betrokkenen (zoals de adoptiefouders, de kinderen en de echtgenoot/echtgenote van de geadopteerde) af te wegen.
In de praktijk wordt soms een uitzondering op de herroepingstermijn gemaakt. Dat gebeurt als de rechter van oordeel is dat de herroepingstermijn inmengt met het recht op privé- en/of familieleven van de geadopteerde. In zulke gevallen kan de rechter het verzoek tot herroeping, ondanks de wettelijke termijn, toch toewijzen.
De adoptie is uitgesproken door een buitenlandse (gerechtelijke) instantie
Als de adoptie is uitgesproken door een buitenlandse (gerechtelijke) instantie, dan kan de geadopteerde de Nederlandse rechter verzoeken om die adoptie te herroepen. De Nederlandse rechter zal dan eerst nagaan of hij bevoegd is om het verzoek te behandelen. Acht de Nederlandse rechter zich bevoegd, dan zal hij moeten bepalen aan welk recht hij het verzoek heeft te toetsen. De Nederlandse wet bepaalt namelijk niet welk recht van toepassing is op de herroeping van een in het buitenland uitgesproken adoptie. Op grond van de tekst van de wet samen met de toelichting in kamerstukken kan de rechter besluiten het verzoek om herroeping van de internationale adoptie te toetsen aan het recht van het land waar de adoptie is uitgesproken. Vervolgens zal dan onderzocht moeten worden of het in het land waar de adoptie is uitgesproken mogelijk is om een adoptie te herroepen en zo ja, welke criteria daarvoor gelden.
Een alternatief is dat de adoptie wordt herroepen in het land waar de adoptie tot stand is gekomen.
De adoptie is uitgesproken door de Nederlandse rechter én door een buitenlandse (gerechtelijke) instantie
In het geval de adoptie door de Nederlandse rechter is uitgesproken én door een buitenlandse (gerechtelijke) instantie, dan dient zowel de in Nederland, als de in het buitenland uitgesproken adoptie te worden herroepen.
Lees meer hierover: Herroeping: de adoptie is door de Nederlandse rechter uitgesproken en Herroeping: de adoptie is uitgesproken door een buitenlandse (gerechtelijke) instantie.
De gevolgen
Door herroeping van de adoptie is de geadopteerde niet langer meer het kind van de adoptiefouder. Alle familierechtelijke betrekkingen die tussen het kind en de adoptiefouder bestonden, en de bloed- en aanverwanten van de adoptiefouder, houden op te bestaan. De familierechtelijke betrekkingen die door de adoptie waren beëindigd, herleven.
Het herroepen van adoptie kan gevolgen hebben voor onder meer:
-
de familierechtelijke band
-
erfrecht
-
geslachtsnaam
-
nationaliteit
De gevolgen voor de familierechtelijke band
Door herroeping van de adoptie is de geadopteerde juridisch gezien niet langer meer het kind van de adoptiefouder. Alle familierechtelijke betrekkingen die tussen het kind en de adoptiefouder bestonden, en de bloed- en aanverwanten van de adoptiefouder, houden op te bestaan. De familierechtelijke betrekkingen die door de adoptie waren beëindigd, herleven. Dit is slechts anders als de adoptiefouders het kind ook hebben geadopteerd in het land van herkomst. Als daarvan sprake is, dan zal ook die adoptie moeten worden herroepen om de familierechtelijke betrekking met de biologische ouders te doen herleven.
Het kan voorkomen dat op de originele geboorteakte geen gegevens van de biologische ouders staan vermeld. In dat geval kan het kind de rechter vragen om de oudergegevens gerechtelijk vast te stellen. Het kind zal dan moeten bewijzen wie de biologische ouders zijn. Dit bewijs kan geleverd worden door bijvoorbeeld het overleggen van de uitslag van een DNA-test, verklaringen, etc.
De gevolgen voor het erfrecht
Door de herroeping van de adoptie herleven de familierechtelijke betrekkingen die voorafgaand aan de adoptie bestonden. Dit betekent dat het kind niet langer meer van rechtswege van de adoptiefouders erft en vice versa. Dit is slechts anders als hiervoor in het testament een aparte regeling is getroffen. Of het kind erfgenaam is van de biologische ouders hangt af van het op de nalatenschap van de biologische ouder toepasselijke recht, danwel een eventueel aanwezig testament.
De gevolgen voor geslachtsnaam
Door de herroeping van de adoptie heeft het kind van rechtswege weer de geslachtsnaam van de biologische ouders. In het geval de geslachtsnaam niet bekend is, kan de rechter gelijktijdig met het verzoek om herroeping van de adoptie worden gevraagd om een geslachtsnaam vast te stellen.
De gevolgen voor nationaliteit
Ondanks de herroeping van de adoptie behoudt het kind de Nederlandse nationaliteit. Of het kind de nationaliteit van het land van herkomst verkrijgt, hangt af van de regelgeving van dat land.
